به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار ^[1]، امامقلی باتوانی، پژوهشگر و مترجم قرآن کریم به زبان گرجی، است که پژوهش های تاریخی و فرهنگی گسترده ای در مورد قوم گرجی ساکن در ایران انجام داده است. در مصاحبه با وی به بررسی ابعاد هویتی ایرانیان گرجی به عنوان یکی از اقوام ایرانی و آسیب شناسی این قوم می پردازیم.

– پونه زار: هویت یک ایرانی گرجی را چگونه می توان توصیف کرد؟

– هویت یک ایرانی گرجی، هویت ایرانی-اسلامی در قالب نژاد گرجی است یعنی اول مسلمان ناب بودن، ^[1] بعد ایرانی بودن و بعد با افتخار گرجی بودنش است و گرجی بودن ما مکمل ایرانی-اسلامی بودنمان است.

برای بهتر لمس کردن موضوع باید بپرسیم آیا تمدن کنونی ایران فقط مخصوص قوم خاصی است؟ خیر می دانیم اتفاقا این گرجی ها منشأ خدمات صادقانه ای برای این تمدن هستند و بوده اند و جالب است که ما جایی ندیده ایم در کشور فسادی، قتلی و یا اختلاسی شود و بگویند اختلاسگر گرجی بوده است، ولی گرجیان خدمات بی پرده فراوانی داشته اند.

وقتی پیامبر اسلام(ص) ظهور کرد شاید اسلام آوردن عرب ها خیلی کار مهمی نبود چون پیشینه نبوت در ایشان بود و کسی را که به درستکاری و امانتداری می شناختند و از خاندان خودشان بود و به زبان خودشان تکلم می کرد، آن ها را به اسلام دعوت کرده بود؛ ولی با این حال سال ها گذشت تا بت پرستی ر ^[1]ا رها کردند و مسلمان شدند.

ولی وقتی این اسلام به ایرانیان عرضه شد به دلیلی روحیه حق طلبی ایشان، به راحتی مورد پذیرش قرار گرفت و دامنه آن به سرعت در سرتاسر کشور گسترده شد. این مسأله در رابطه با گرجی ها هم صدق می کند. گرجیانی که غرق در دامن مسیحیت بودند و سال ها در آن فرهنگ رشد کرده بودند، ^[1] وقتی به ایران آمدند یک انتخاب أصلح انجام دادند و آن دین اسلام بود.

وقتی به تاریخ رجوع می کنیم، می بینیم گرجی های مهاجرت داده شده وقتی در این منطقه ساکن می شوند در حالی که هنوز تثبیت نشده بودند در میان کوهستانی که 8 ماه از سال ارتباطش با دیگر نقاط قطع می شد مورد تهاجم جوامع اطراف واقع می شوند. سنگرهایی که برای دفاع فیزیکی از مردم در اطراف شهر ایجاد شده است از همان زمان باقی مانده است. خبر تهاجمات به این قوم به شاه عباس می رسد. او به گرجیان پیشنهاد می کند که مسلمان شوند و وقتی گرجی ها مسلمان شدند این مشکلات به پایان رسیده و امنیت برایشان برقرار می شود.

– پونه زار: آیا از صحبت های شما برداشت می شود که اسلام آوردن گرجی ها بالاجبار بوده است؟

– شما شاید اگر دو خصلت در گرجی های فریدونشهر را در نظر نگیرید چنین نتیجه ای بگیرید اما حقیقت چیز دیگری است و آن این که گرجی ها افرادی نبودند که زیر بار حرف زور بروند یا به خاطر ترس اسلام را برگزینند، ^[1] آن ها اگر به این نتیجه نرسیده بودند که اسلام دین کاملتری است، ^[1] هیچ گاه مسلمان نمی شدند.

هم اکنون کمتر شبی در فریدونشهر است که در آن مجلس ختم قرآن برقرار نباشد و خانواده خود ما نزدیک 30 سال است در منزل خودمان بین زن و مرد فامیل جلسه قرآن داریم و این جلسات سال گذشته به عنوان یک حلقه صالحین 30 ساله در بین حلقه های صالحین بسیج ثبت شد. علاوه بر آن از زمانی که از گرجستان برگشتیم نذر کردیم و این جلسات از آن موقع تاکنون ادامه داشته است.

– پونه زار: شاخص‌ترین گرجی های ایران که منشأ خدمات به اسلام و این کشور اسلامی شدند، چه کسانی بودند؟

– اصفهان مدیون الله وردی خان و گرجی هاست و میدان شهدای اصفهان مدفن 400 گرجی است که در برابر هجوم و قتل عام افاغنه در مقام دفاع از ^[1] کاخ حکومتی برآمده و در آن جا به قتل رسیدند.

الله وردی خان گرجی، از سرداران به نام صفویه بود که هم اکنون در جوار امام رضا(ع) در بارگاه ملکوتی آن حضرت آرام گرفته است و همگی به خوبی می دانیم و اثبات هم شده است که این افتخار نصیب هر کسی نمی شود و چه بسا شاهان زیادی که تلاش کرده اند در کنار مزار مطهر ائمه دفن شوند ولی این اجازه را پیدا نکرده اند. لذا این خود دلیلی بر خدمات این مرد به اسلام بوده است. فرزند وی، امامقلی خان هم یک گرجی دیگر از سرداران صفویه بود که در حال نماز به شهادت رسید.

هم اکنون هم افراد زیادی از گرجیان کشور هستند که در پست های مختلف دولتی، ^[1] نظامی و یا دانشگاهی مشغول به خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هستند.

-پونه زار: چه آسیب‌هایی، گرجیان ایران را به عنوان صاحب یکی از خاص‌ترین فرهنگ‌های کشور تهدید می‌کند؟

– عده ای از مردم رو به سمت گرجستان دارند و تلاش می کنند بر مهاجرت دادن مردم به سمت گرجستان که البته نهایتا شکست خواهند خورد. مردم هم باید دقت کنند مگر میخائیل ساکاشویلی، رئیس جمهور وقت گرجستان، در سفر خود به فریدونشهر به مردم نگفت به گرجستان بیایید تا به شما شغل بدهیم؟ کدام یک از کسانی که به دنبال این سخنان به گرجستان مهاجرت کردند، سر و سامان گرفتند؟

محققان و سیاحانی همچون آمباکو چلیدزه، هلی رایاد انگلیسی و لادا اوغنیاشویلی به فریدونشهر سفر کردند و در سفرنامه های خود از مسلمان بودن گرجی های فریدونشهر سخن گفته اند و از این که این مردم اسلام را با آغوش باز پذیرفته اند و این سیاحان زندگی مردم فریدونشهر را در آن زمان تحسین کرده اند.

چرا وقتی چنین هویتی داریم، باید رویمان به سمت آن طرف آب ها باشد؟ آیا عامل این موضوع چیزی غیر از تبلیغات سوء دشمن است!؟

ما در بین تمام گرجیان ایران حتی یک نفر مسیحی هم نداریم. اما عده ای می آیند صلیب می کشند و با این کارشان فرهنگ بومی ما را مورد تهاجم قرار می دهند و بهانه ای برای مغرضان درست می کنند. در حالی که در تاسوعا و عاشورا و مراسمات مذهبی اسلامی ببینید این مردم نجیب چه خالصانه شرکت می کنند و بدون این که حتی یک نفر را اجبار کنند همه لباس سیاه می پوشند و برای مولای خودشان عزاداری می کنند.

متاسفانه عده معدودی تحت تأثیر تبلیغات سوء افراد معلوم الحالی که در مسیر رابطه بین گرجستان و ایران فعال هستند قرار گرفته و از ^[1] آن ها الگوبرداری کرده و کاری می کنند که برای خودشان پشیمانی در پی خواهد داشت.

خود من با آن ها صحبت کرده و از آن ها پرسیده ام که چرا این کار را می کنند در نهایت اظهار پشیمانی کرده و محرک را جای دیگری بیان کرده اند. البته نمی شود گفت هر جامعه ای 100 درصد خالص است.

– پونه زار: دغدغه شما در مورد فرهنگ گرجی زبانان ایران چیست؟

– من نگران لابی ای هستم که با اختلاف انداختن بین اقوام تلاش دارند به منافع شخصی و خواسته های خود برسند. ما در فریدونشهر با قدمت 400 سال مگر نمی توانستیم نشان هایی از گذشته داشته باشیم. دو حمام قدیمی و یک کلیسای تاریخی را ویران کردند، شیر سنگی را شبانه شکاندند، در سال های 1349 و 1350 سنگ های بزرگی قدیمی با نوشته های گرجی را جلو آموزش و پرورش دفن کردند و دست به چنین حرکات ضدفرهنگی زدند.

جالب است بدانید برخلاف تصورات، حکومت‌های زیادی در گرجستان، مسلمان بوده اند و ما دو شاه گرجی به نام‌های وختنگ پنجم و رستم خان را می‌بینیم که در حرم حضرت معصومه(س) در قم دفن هستند و شاه دیگر گرجی در جوار شاه عبدالعظیم(ع) مدفون است. به عبارتی ارتباط ایرانیان و گرجی‌ها خیلی بیشتر از تنها مهاجرت یک عده گرجی در زمان شاه عباس بوده است.

سنگ هایی در فریدونشهر بود که با زبان گرجی بر روی آن نوشته شده بود و ما برای مهاجرت خود به گرجستان قبل از انقلاب اسلامی ایران، هویت گرجی خود را با این سنگ نوشته ها ثابت کردیم.

باید مراقب باشیم لابی هایی در صددند فرهنگ را از بین ببرند و با اختلاف افکنی تنها به اهداف غیرمشروع خود برسند.

– پونه زار: داستان مهاجرتتان به گرجستان و علت بازگشت از آن جا به کشور را بیان بفرمایید.

– زمانی که گرجستان جزء اتحاد جماهیر شوروی بود، خانواده ما به همراه 10 خانواده دیگر به آن جا مهاجرت کردند. آن زمان پرده‌های آهنین اطراف شوروی را فراگرفته بود و امکان بازگشت نبود. شش سال آن جا بودیم؛ ^[1] خانه‌های دو طبقه در زمین‌های 1500 متری با همه امکانات در آب و هوایی عالی، اما آنچه باید می بود نداشتیم و یک خلأ عقیدتی را احساس می‌کردیم. به شکلی که کم کم در حال رو در رویی فرهنگی با مردم آنجا بودیم.

آن موقع زمان اوج کمونیسم بود و کسی جرأت نمی‌کرد از دین صحبت کند و مثلا وقتی یکی از ما در آن جا فوت کرد هیچ کسی در آن جامعه برای برگزاری مراسم وی، ما را همراهی نکرد و به ما تسلی نداد.

در سال 1975 مصادف با سال 1353 شمسی من دانشجوی پزشکی بودم و در حالی که هنوز امام خمینی(ره) حتی در نقاط دوردست ایران خیلی شناخته شده نبود، یک روز دایی من که مقلد ایشان بود در گرجستان از من خواست نامه‌ای برای آیت الله خمینی بنویسم و مشکلمان را برایش بازگو کنم. نامه را نوشتم و به مقصد شهر نجف پست کردم.

سه ماه بعد از سوی امام جواب نامه آمد، چهار کلمه ببیشتر نبود و آن این که: «به قرآن متوسل شوید». دایی من چند روزی به نامه فکر می‌کرد و در نهایت گفت باید با توکل به خدا، به قرآن هم قسم شویم و به آن توسل جوییم و به ایران بازگردیم.

از این 11 خانواده، 9 خانواده طی جریان مفصلی با تحمل سختی فراوان به ایران بازگشتیم و دلیل بازگشتمان هم چیزی جز اعتقادات قلبی ما نبود چرا که آن جا وضعیت مالی ما خیلی خوب بود. اگر 400 سال پیش گرجیان با زور شاه عباس صفوی به ایران مهاجرت داده شدند اما ما نه تنها با پای خود بلکه با تحمل رنج و سختی بسیار به میل خود وارد ایران شدیم.

– پونه زار: و سخن آخر…

همسرم در دیدار با رهبر معظم انقلاب، تابلو قرآنی را که بنده ترجمه کرده بودنم برده و به ایشان هدیه کرده بود. ایشان فرموده بودند: «من این را روی سینه ام می گذارم و دستور می دهم در موزه قرآنی در بالاترین قسمت قرار دهند» و از این بابت تشکر کرده بودند. ما باید قرآن را خوب معرفی کنیم و بر پایه این قرآن، ^[1] فرهنگ خود را مکتوب کنیم لذا لازم است نویسندگان گرجی وارد این مقوله شوند.