چاپ خبــر

بهشتی بر بام ایران زمین(قسمت دوم)

با رشد و پیشرفت علوم و فنون خاصه علوم پزشکی و دارویی امروزه این تنوع گیاهی را می توان به مثابه ثروت هنگفتی دانست که به صورت خدادادی در اختیار شهرستان ماست.

مدیر مسئول محترم پایگاه تحلیلی خبری پونه زار مخاطبین فهیم و ارجمند شهرستان فریدونشهر سلام علیکم

از مدیر مسئول سایت بخاطر پذیرش در انعکاس این یادداشت ها و از شما مخاطبین عزیز خاصه معلم ارجمند، همشهری از اصفهان و بابا احمدی گرامی برای آغاز مشارکت در بحث ممنون هستم. ان شاءالله بتوانیم گامی هرچند کوچک در جهت توسعه فرهنگ حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و نیز گردشگری برداریم.

قبل از ورود به بحث در پاسخ به معلم عزیز که فرمودید «موضوعات بسیارکلی هستند اگر به صورت جزئی ترمطرح شوند جالبتر خواهد شد.» بنده کاملا با جنابعالی هم عقیده هستم اما در نظر داشتم که مبادا کلام بیش از حد طولانی شده و حوصله ی خوانندگان محترم را آزرده سازد. از طرفی شاید محدودیت هایی برای سایت پونه زار وجود داشته باشد در پرداخت موسع به این مبحث. اما با این وجود و تاکید شما استاد ارجمند، چشم… سعی می کنم مطلبی را فدای خلاصه گویی نکنم. چه اینکه این مباحث بسی ارزشمند بوده و حتی شاید بتواند راهگشای اقتصاد به خواب رفته ی شهرستان ما باشد. به هر تقدیر با نام و یاد حضرت باری تعالی و اینکه نیت هایمان خالص و در راه تعالی شهرستان مان باشد یادداشت اول را آغاز می کنم…

ناصر خسرو در وصف اصفهان چنین آغاز می کند که «اصفهان شهری است بر هامون نهاده، آب و هوایی خوش دارد و هر جا که ده گز چاه فرو برند، آبی سردِ خوش بیرون آید…»

با خودم می اندیشم کاش در دوران سفر ناصر خسرو فریدونشهر وجود می داشت و در مسیر سفر او قرار می گرفت تا بگوید: فریدونشهر شهری است بر کوهستان غنوده، آب و هوایی بس پاک و خوش دارد و نیازی نیست جایی حتی یک گز فرو روند تا به آب رسند که این شهرستان یک دست چشمه سار است و جاری آب های زلال چون اشک چشم…

شهرستان فریدونشهر که در میان سلسله کوه های زاگرس قرار گرفته است به لحاظ اقلیمی تنوع گیاهی و جانوری خاصی دارد. از تاریخ صد سال گذشته و قبل تر اطلاعات چندانی در مورد تنوع گونه های گیاهی و جانوری در دست نیست ( یا بنده اطلاع ندارم ) اما آنچه که از دو نسل گذشته به صورت شفاهی و مکتوب به ما رسیده است حکایت از غنای شهرستان از حیث تنوع گیاهی و جانوری دارد. که از آن جمله می توان اشاره کرد به: گونه های گیاهی همچون: کرفس، تره کوهی، زرین گیاه، قارچ، بن سرخ، سیر، موسیر، شوید کوهی، پونه، شیرین بیان، چای کوهی، رازیانه، گل گاوزبان، گونه‌های درختی گردو، بادام تلخ، زالزالک، گونه های متنوع گون و بسیاری گونه های دیگر… بر اساس پژوهشی ارزشمند که برادر عزیز آقای مسعود نکوخو کارشناس ارشد علوم گیاهی انجام داده اند، وجود 519 نوع گونه گیاهی در شهرستان فریدونشهر بیانگر تنوع گونه ای بالا در این شهرستان است.

با رشد و پیشرفت علوم و فنون خاصه علوم پزشکی و دارویی امروزه این تنوع گیاهی را می توان به مثابه ثروت هنگفتی دانست که به صورت خدادادی در اختیار شهرستان ماست و به صورتی بسیار ناقص و غیر علمی از آن بهره برداری که چه عرض کنم سوء استفاده می شود. اگر رجوعی به گذشته و خاطرات پدران و پدر بزرگ هایمان داشته باشیم به یاد خواهیم آورد که آنها در شیوه زندگی آن روزهایشان هرگز بر اثر طمع و زیاده خواهی و خودخواهی دست تعدی به سمت طبیعت و محیط زیست دراز نمی کردند و تنها آنچه در حد نیاز زندگی شان بود آنهم بسیار منصفانه تر از امروز ما! از طبیعت برمی گرفتند.

کم و بیش خانه های قشلاقی و پرچین های آن را که پدران ما پر کرده بودند از گون های خشک بخاطر داریم و در کنار همین خاطره به خاطر داریم که اگر روزی بر اثر طفولیت اندام گونی سبز را به شعله ی آتش سپردیم پدر گفت وقتی گونی سبز را بسوزانی از دست تو به خدا شکایت می کند. هیچ یک از پدران ما بیابان را به آتش نکشیدند. شاخه ی سبز درختی را نشکستند و در میان مزرعه و کشت دیگران دنبال موسیر نرفتند. به راستی از کوهستان ها و دامنه ها و دشت های سرشار از گونه های کمیاب و بعضا نایاب گیاهی، این ثروت خداداده چه استفاده ای کرده یا می کنیم؟ سهم ما از این ثروت چیست؟ بهار به بهار عده ای از مردم به دشت و کوه می روند برای چیدن تره کوهی و ریواس و قارچ و آویشن و زرین گیاه و شوید کوهی و چند صباحی بعد تر هم موسیر. آن هم به روشی غیر اصولی … جز این است؟ و این برداشت های غیراصولی گونه هایی ارزشمند را در معرض خطر انقراض قرار داده است. از جمله زرین گیاه که انصافا گیاهی است به ارزشمندی زر.

البته از انصاف نگذریم که بسیاری از بومی های شهرستان هنگام چیدن گیاهان دارویی و خوراکی مراقب خیلی چیزها هستند. قبل از فصل چیدن به سراغ گونه ی گیاهی نمی روند. از میان هر چند بوته ی گیاهی که می چینند چند بوته ی دیگر را باقی می گذارند برای اینکه برسد و بذرپاشی کند برای سال بعد… گونه های گیاهی را ریشه کن نمی کنند تا سال های بعد هم گیاه سبز شود و خیلی شگردهای زیبای دیگر…

اما این همه ی ماجرا نیست… آسیب وقتی جدی تر می شود که خودروهای شخصی در ایام تعطیلات به شهرستان وارد می شوند… دوستی به طنز می گفت پشت هر یک از این خودروهای شخصی که وارد شهرستان می شوند حتما یک کلنگ یا تیشه و یکی دوتا گونی پیدا می شود. و جالب این است که ذائقه شان هم هر نوع گیاهی را می پسندد… از موسیر و کرفس گرفته تا گون و زول و … و دوست دیگری می گفت بعضی تورهای گردشگری که با اتوبوس به شهرستان می آیند دیدنی هستند. یک بار می بینی این اتوبوس در کنار کشتزاری که از بخت بد صاحبش لب جاده قرار گرفته است و باز از بخت بد صاحبش دو تا گل موسیر وسط کشتزارش در تیررس چشم سرنشینان اتوبوس قرار دارد توقف می کند و چند نفر از اتوبوس پایین می پرند و با فریاد: موسیر موسیر و کلنگ هایی که از جعبه ی اتوبوس بیرون می آید به کشتزار حمله می کنند و تمامی حاصل کشاورز بیچاره را با خاک یکسان می کنند برای چهارتا موسیر… موسیری که یک کیلویش را می توان در مرکز شهر نهایتا با پنج هزار تومان خرید…

یک صحنه ی دلخراش دیگر هم محض تلخ تر شدن کام همه ی هم شهرستانی های عزیزم که عاشق محیط زیست شهرستان هستند… کم و بیش در صبح روز 13 فروردین که شاید به طنز روز طبیعت نام گرفته حتما دوستان طرفدار محیط زیست را در بخش خروجی فریدونشهر به سمت غرب (در کنار اداره ی جهاد کشاورزی) دیده اید. این عزیزان دلسوزانه با توزیع کیسه زباله و برگه هایی که تاکید به مهربانی با طبیعت دارد ، خودروها و سرنشینان عازم طبیعت را بدرقه می کنند. اما عصر هنگام صحنه ای تاسف بار را می بینید… تلی از گیاهان سبز را در همانجا می بینید که توسط این عزیزان از صندوق عقب خودروهای شخصی بازگشته از طبیعت جمع شده است… و صحنه های دلخراش تر را همین روزها در سایت پونه زار دیدید… برای چندمین بار و بیابانی دیگرکه دستان ناپاکی به آتش کشیده و شک نکنید باز هم به آتش می کشند و بوته های گون زیبایی که طعمه ی حریق شده و می شوند و بدون تردید همانطور که پدر گفت شکایت آنکه آتش به دامن شان زد را به خداوند برده و می برند… آری برادران عزیز این سرنوشت ثروت خدادادی ماست که با عرض شرمندگی و تاسف در مقابل دیدگان ما و بی تفاوتی و سهل انگاری مسئولان ما بر سر گونه های گیاهی و مراتع و بیابان های ما می رود… در حالی که گونه های متنوع گیاهی شهرستان ما می تواند زمینه ی ایجاد چرخه های اقتصادی و اشتغال زایی قابل توجهی در شهرستان باشد… و اگر عزیزی به این که بنده گونه های گیاهی شهرستان را به ثروت تعبیر می کنم شکی دارد سری به اینترنت بزند و نام پیش پا افتاده ترین گیاهان شهرستان مثلا گیاه زول … یا گیاه کما… را جستجو کند و با حقایقی عجیب رو به رو شود…

بنده البته پیشنهادهایی در زمینه ساماندهی وضعیت مراتع و منابع طبیعی و بهره برداری علمی و استاندارد و کارآفرینی و گردش چرخه ی اقتصادی مبتنی بر گونه های گیاهی دارم که در یادداشت پایانی تقدیم خواهم کرد… از شما مخاطبین محترم برای طولانی شدن بحث عذر خواهی می کنم … چه کنم سر درد دلی بود که باز شد… و از مدیر مسئول سایت نیز بخاطر اینکه مجبور شدم بر خلاف وعده ای که داده بودم تا در سه یادداشت بحث را جمع کنم عذرخواهی می کنم… مبحث مربوط به گونه های جانوری ماند برای یادداشت بعد و مجبور خواهید بود بیشتر مطالب بنده را تحمل کنید. در خاتمه ی یادداشت اول از همه ی اندیشمندان و دلسوزان هم شهرستانی استدعا دارم با مشارکت در این بحث کمک کنند تا ان شاء الله به یک راهکار در سایه ی خرد جمعی برسیم که گامی باشد در جهت توسعه و تعالی شهرستان ما و کاهش تهدیدهایی که زیست بوم شهرستان را تهدید می کند. ممنونم از حوصله ی شما …

ارادتمند همگی: یک دوست

  1. همشهری گفت:

    با سلام و خسته نباشید خدمت مدیر محترم سایت – دوست داران محیط زیست و همشهری ارجمند ” یک دوست” :
    این که من سخن را از کجا شروع کنم بسیار سخت است. واینک آیا بصورت تخصصی به موضوع پرداخته بشه یا اینکه عوامانه بحث بالا نقد بشه کاری بسیار سخت تر است. در هر حال، از اینکه در شهری زندگی می کنم که مردمانش این گونه نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی احساس مسئولیت دارند بسیار خوشحالم.
    دوست گرامی، از مطالب بالا فهمیدم که شما به شدت از روند فعلی بر خورد با منابع طبیعی در شهرمان گله مند هستید. اما باید عرض کنم که حضور گردشگر در عرصه های طبیعی ایران همواره و در همه جا چالش بوده است نه فرصت.
    اینکه مردم برای 4 عدد موسیر وارد کشت زارها می شوند
    یا اینکه با کیسه زباله، گیاهان را به منزل می برند
    یا اینکه با گرفتار کردن حیواناتی مانند شغال و روباه در باغ های خود و زخمی کردن آنها به هم فخر فروشی می کنند
    یا اینکه در شخم زدن مراتع و تبدیل آنها به کشت زار یا باغ باهم رقابت می کنند
    فقط ظاهر ماجرا است – باطن قضیه در این است که شماری از مردم در ایران سواد زیست محیطی ندارند – بعضی ها هستند که درخت سرو و کاج را تشخیص نمی دهند – بعضی ها هستند که بز کوهی و گوزن را یکی می دانند، گیاهان مرتعی را علوفه های هرز و بی فایده می دانند و آتش زدن آن را وظیفه خود. در زاگرس بدنبال خرس قطبی هستند. جغد رو پرنده ای شوم و روباه رو موجودی بد طینت به حساب می آورند.

    دوست من، اینکه شما چه توصیه ای برای استفاده بهتر و اصولی از عرصه های فریدونشهر دارید بسیار محترم و ستودنی است که دها مورد آن در پایان نامه های دانشجویان دانشکده منابع طبیعی آورده شده به صورت دقیق -علمی و زون بندی شده از وهرگان گرفته تا عالی مکان، گوهر دره تا اسلام آباد، چغیورت و سیبک وجود دارد. تکراری است بر مکررات
    دوست من، بیایید بحث کنیم که……..
    چرا ما از شهرداری پیرامون محیط زیست شهری، جمع آوری زباله ها، بوی تعفن جوی های آب و سطل های زباله کنار گذرها چیزی طالبه نداریم؟
    چرا هنوز بعد از گذشت بیش از 6 سال دفتر محیط زیست تبدیل به اداره محیط زیست نشده و متاسفانه هنوزخانه بدوش است؟
    چرا اقدامی برای ارتقاء منطقه شکار ممنوع فریدونشهرکه ستبله نام گذاری شد (نام گرجی کوهی در افوس) به منطقه حفاظت شده نشده است؟
    چرا شهرستان ما با وجود مراتع و جنگل های بلوط، حداقل بهره را هم از پروژه زاگرس مرکزی نبرده و حتی در سیمای حفاظتی آن جایی ندارد؟
    چرا با وجود تحقیقات گسترده دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان در مراتع شهرستان ما، هنوز دفتر تحقیق و توسعه مرتع و منابع طبیعی در دانشگاه پیام نور وجود ندارد؟

    مجددا از احساس مسئولیت شما پیرامون عرصه های طبیعی شهرستان صمیمانه سپاس گزارم.
    منتظر پاسخ شما هستم – با تشکر- یک دانش آموخته منابع طبیعی

  2. محیط زیست، گونه‌های جانوری و گیاهی با رویکرد هم تهدید وهم فرصت.
    رویکرد هم تهدید :
    وَإِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِی الأَرضِ لِیُفسِدَ فیها وَیُهلِکَ الحَرثَ وَالنَّسلَ ۗ وَاللَّهُ لا یُحِبُّ الفَسادَ﴿۲۰۵﴾
    هنگامی که روی برمی‌گردانند، در راه فساد در زمین، کوشش می‌کنند، و زراعتها و چهارپایان را نابود می‌سازند؛ (با اینکه می‌دانند) خدا فساد را دوست نمی‌دارد.

    رویکرد فرصت:
    أَنزَلْنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِیمٍ‏
    از آسمان آبی فرستادیم و به وسیله آن در روی زمین جفت هایی پر ارزش، از هر گیاهی رویاندیم.»

    وَٱلْأَرْضَ مَدَدْنَٰهَا وَأَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَٰسِىَ وَأَنۢبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍۭ بَهِيجٍۢ
    و زمين را گسترش داديم و در آن كوههائى عظيم و استوار افكنديم، و از هر نوع گياه بهجت انگيز در آن رويانديم.
    اما در عمل:
    چندتا نمایشگاه عکس از نمونه گونه های متنوع گیاهی وجانوری برگزار شد؟
    چند تا نمایشگاه وعرضه داروهایی گیاهی برگزار شد؟
    چقدر گیاهان دارویی کاشت می شود؟
    چقدر از گونه های گیاهان دارویی حفاظت می شود؟
    چقدر جهت حفظ گونه های متنوع گیاهی وجانوری آموزش داده می شود؟

  3. یک دوست گفت:

    همشهری عزیز، اندیشمند و بزرگوار… سلام علیکم.
    متن جنابعالی را دردمندانه خواندم و به خودم افتخار کردم به پاس داشتن همشهری چون شما.
    نکات به حقی را اشاره کردید و تعبیر زیبایی را ارائه کردید: سواد زیست محیطی… از همین عبارت شروع کنیم… این سواد واقعا در بسیاری از ماها وجود ندارد. ای بسا که بنده هم در مباحث محیط زیست بی سواد باشم. خوب راه حل برای درمان بی سوادی چیست؟ باید این سواد به مردم داده شود. کاری که امثال شما تحصیل کرده عزیز که در رشته منابع طبیعی به صورت آکادمیک علم بسیار آموخته اید می بایست پیشقدم آن باشید. قبول دارم که هنوز پذیرش این مطالب برای عامه سخت است اما این نافی مسوولیت ما نیست. و باز قبول دارم که کاری مستهلک کننده است. اصولا کار فرهنگی همین است. مثل قطره های آبی که در طول سالیان سال چکه چکه سنگ را سوراخ می کند.
    در مورد پایان نامه ها هم به صورت صد در صد با شما هم عقیده هستم. در کدام کار مدیران و مسوولان پژوهش و تحقیق دانشگاهیان را اهمیت دادند که این دومینش باشد؟ اما همشهری عزیز، باور کنیم که دارد کار از کار می گذرد و باید حرفی بزنیم، سخنی بگوییم و صدایی به فریاد بلند کنیم تا شاید به خواب رفته ای را بیدار کنیم. بله باز با شما هم عقیده ام که گردشگر بیشتر تهدید است تا فرصت. اما چه کنیم که بخواهیم یا نخواهیم همین تعطیلات عید فطر یکصدهزار نفر وارد شهرستان ما شده اند و باز خواهند شد و منتظر خوش آیند یا ناخشنودی ما نخواهند ماند.
    و این هم که مردم ما اهل مطالبات شهروندی نیستند، واقعیتی تلخ است و باز وظیفه ماست تا بگوییم و بنویسیم و آنقدر بر در بسته بزنیم تا باز شود. من خیلی امیدوارم… خواهشی که دارم در این یادداشت ها مشارکت خود را ادامه دهید تا انشاءالله به یک نتیجه گیری قابل قبول برسیم. بعد برای اجرایی کردن آنها هم انشاءالله راهی خواهیم یافت.
    خیلی خیلی ممنون از شرکت شما در بحث و بیان مطالب بسیار زیبا…
    موفق باشید.

  4. معلم گفت:

    باسلام خدمت مدیریت سایت پونه زار وشهروندان عزیز:
    ازبیان نظرات وپیشنهادات ارزشمند شما در راستای حفاظت ازمنابع طبیعی شهرستان نهایت سپاس رادارم.
    مسئله منابع طبیعی فریدونشهر ازهرموردآن نیاز جدی به عزم ملی همگان دارد .مردم فهیم شهرستان ، گردشگران ارجمند ،مسئولان دولتی ودرنهایت همه ی آن کسانی که درارتباط با این منابع خدادادی هستند باید به منظور سپاسگزاری ازنعمات الهی همکاری نموده ودرحفاظت منابع همکاری نموده وراهکارهای عملی خود رادراین رابطه اعلام نمایند وپیگیر اجرای آن باشند. که در این راستا فرهنگ استفاده ازمنابع دراولویت همه اقدامات قرار دارد.انشاءالله

  5. معلم گفت:

    باسلام
    درراستای فرهنگ سازی قدم اول راباید دست اندرکاران فرهنگی جامعه وازجمله فرهنگیان باید اقدام عملی آموزش ارزشمندی استفاده از طبیعت رابطورجدی به دانش آموزان آموزش داده ودراجرای آموزش خود پیگیروبه صورت عملی درگردشهای علمی نحوه استفاده ازطبیعت راآموزش دهند.

  6. معلم گفت:

    باسلام
    دربیان قدم دوم باید خدمت عزیزان عرض نمایم که باید برای تمامی آحاد جامعه ارزش حیاتی طبیعت تبیین شود وهمگان باید به این باور برسند که حیات بشر وابسته به حیات طبیعت است وهر گزندی به طبیعت وارد شود آسیبی است که بشر به تن خود واردکرده است .این مسئله مهم اززمان کودکی باید برای کودکان نهادینه شود وهمگان مسئول اجرای آن هستیم .ونظارت براین امر وظیفه همه می باشد.وکسی نمی تواند این امر رابه دیگری واگذارنمایدوحتماً باید هرکسی درهرسنی خود رامسئول وملزم به اجرای آن بداند.انشاءالله.

  7. با سلام خدمت همه عزیزانی که دغدغه محیط زیست شهرستان را دارند به اطلاع میرساند دانشگاه پیام نور شهرستان در راستای نهادینه کردن نگاه علمی به گیاهان دارویی شهرستان و نیز بهره برداری اصولی و فنی از عرصه های طبیعی و… در حال برگزاری همایش ملی در این خصوص می باشد که از همه شما دوستداران محیط زیست دعوت بعمل می آید ضمن مراجعه به سایت همایشhttp://conf.isfpnu.ac.ir/ ما را در برگزاری این همایش ملی یاری نمایید. با تشکر. دبیر اجرایی همایش

  8. یک دوست گفت:

    برادر ارجمند معلم عزیز سلام علیکم
    ممنون از نظرات ارزشمند و سازنده تان. حتما در یادداشت پایانی، در بخش راهکارها این موارد را لحاظ خواهم کرد. باز هم سپاس از فرصتی که می گذارید ، می خوانید و نظر می دهید.

  9. معلم گفت:

    باسلام خدمت همه عزیزان:
    درادامه بیان نکات ارزشمند دوستان وهم اندیشان درحفاظت ازمنابع شهرستان فریدونشهربه نظر بنده ضرورت تشکیل یک اتاق فکر مستقل ازهرگونه تاثیرپذیری است .که دراین اتاق دلسوزان واقعی وذینفعان واقعی شهرستان یعنی ساکنین تمام وقت شهرستان گردهم آیند وبرای حفاظت اندیشه نمایند وبهترین راهکارها رابرگزینند .چراکه تاکنون همه راهکارهای ارائه شده توسط دست اندرکاران جنبه شعاری داشته وتاکنون اقدام عملی موثری انجام نشده است.به امید آن روز.انشاءالله

Go to TOP