به گزارش پایگاه تحلیلی خبری پونه زار ^[1] به نقل از فارس، چندی است از گوشه و کنار کشور خبرهایی مبنی بر خشونت علیه اقشار مختلف جامعه شنیده می‌شود، از نوزادان کوچک گرفته تا بزرگسالان و به ویژه زنان و دختران جامعه.

اتفاقات تلخ و خشنی همچون قتل، تجاوز و ربودن کودکان که طی روزهای گذشته برای برخی از این افراد در کشور رخ داد باعث آزرده خاطر شدن مردم و ایجاد ترس و وحشت در جامعه خصوصا در میان پدران و مادران شد.

خشونت به ویژه علیه زنان و دختران آسیبی است که اگرچه در کشورهای دیگر نیز به کرّات شاهد آن هستیم و به صورت‌های مختلف خود را در جوامع گوناگون نشان می‌دهد ولی به شدت از سوی دین مبین اسلام نکوهش شده است.

اینکه زنان و دختران از سوی نزدیک‌ترین اعضای خانواده خود مورد آسیب یا اهانت قرار می‌گیرند بسیار جای تامل دارد، قطعا این زنان و دختران بی‌دفاع‌ترین و آسیب‌پذیرترین قشر جامعه هستند که علاوه بر ضربه‌های بعضا جسمی دردهای روحی و روانی را نیز باید تحمل کنند.

در این بین تنها موضوعی که جایگاه خالی آن به چشم می‌آید و ضرورت وجود آن مشهود است قانونی بازدارنده در حمایت از زنان، دختران و کودکانی است که در معرض خشونت قرار دارند.

تلاش کرده در گزارش زیر به اجمال به موضوع خشونت علیه زنان و دختران بپردازد.

در ابتدا نظر یکی از کارشناسان مذهبی پیرامون نکوهش خشونت علیه زنان و دختران و نظر اسلام در این خصوص بیان می‌شود.

برخی درصدد پر و بال دادن به موضوع خشونت هستند تا به دین یا انقلاب اسلامی ضربه بزنند

حجت‌الاسلام شهاب‌الدین طباطبایی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در اسلام بیشترین تاکید بر حفظ شأن زنان و دختران صورت گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در هیچ فرهنگ، قاموس و مذهبی به اندازه اسلام بر اهمیت و جایگاه والای دختران و زنان جامعه تأکید نشده و سفارشات مؤکدی برای تکریم، توجه و حفظ حرمت این جامعه شده است، افزود: عده‌ای درصدد هستند به این نوع خشونت پرو بال داده تا شاید بتوانند به وسیله آن دین یا انقلاب را زیر سوال ببرند.

این پژوهشگر علوم دینی با بیان اینکه خشونت علیه زنان و دختران در آمارهای جهانی قابل قیاس با ایران نبوده و شاید ده‌ها و صدها برابر بدتر باشد، ادامه داد: آنچه در ایران رخ می‌دهد تلخ است و هیچ کسی این مسئله را تطهیر نمی‌کند و خشونت علیه این قشر از جامعه در هر جایگاهی بسیار سرزنش شده و نکوهیده است.

ویژگی‌ها و اخلاقیات در فردی که مرتکب خشونت می‌شود به شاخصه‌های دینی وی مربوط نیست

طباطبایی با تاکید بر اینکه باید در نظر داشته باشیم ویژگی‌ها و اخلاقیات در فردی که مرتکب خشونت می‌شود به شاخصه‌های دینی وی مربوط نیست، اضافه کرد: اگر افراد به شاخصه‌های دینی ملزم باشند جامعه دچار آسیب‌هایی این چنینی نخواهد شد و همه آسیب‌ها در جایی رخ می‌دهد که دین فراموش شده یا اعتقادات ضعیف هستند.

وی خاطرنشان کرد: در خانواده‌هایی که دین را فراموش کنند همه مسائل آن‌ها تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند و دچار انواع و اقسام تخلفات می‌شوند، به عنوان یکی از این تخلفات می‌توان به خشونت علیه زنان و دختران اشاره کرد، این خانواده‌ها قطعا در همه زمینه‌ها دینی، اخلاق، اجتماعی و… دچار مشکل می‌شوند.

نظر حضرت امام صادق (ع) در خصوص تکریم و حفظ شان دختران

این کارشناس مسائل مذهبی به نگاه والا و عظیم اسلام نسبت به تکریم زنان و دختران اشاره کرد و عنوان داشت: حضرت امام صادق(ع) به یکی از اصحابشان که خداوند به وی دختری اعطا کرده بود سه بار می‌فرمایند قدمش مبارک است، نقل است زمانی که خبر ولادت دختری را به ایشان می‌دادند سه بار می‌فرمودند مبارک است.

طباطبایی تصریح کرد: حضرت امام صادق (ع) می‌فرمایند مبادا به ساحت دختران جسارت کنید یا با گفتن حرفی یا انجام حرکتی آن‌ها را آزرده خاطر نمایید.

وی در ادامه بیان داشت: روایات بی‌شماری در حوزه رعایت حقوق زنان و دختران وارد شده است، آنچه که در گرامیداشت و بیان شان حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) وارد می‌شود اگرچه مختص به این بزرگواران است اما در واقع به همه زنان و دختران جامعه اسلامی باز می‌گردد.

در خانواده اهل بیت هیچ‌گونه بداخلاقی نسبت به زنان و دختران دیده نشده است

این کارشناس مسائل مذهبی با اشاره به اینکه در خانواده اهل بیت(ع) هیچ گونه بداخلاقی نسبت به زنان و دختران دیده نشده و هیچ کجای تاریخ این قبیل موضوعات پیرامون این بزرگواران ذکر نشده است، گفت: نمونه آن را می‌توان در برخورد حضرت امام حسن(ع) با همسر خود دید، ایشان با وجود اینکه می‌دانست همسرشان به ایشان خیانت کرده و زمینه شهادتشان را فراهم می‌کند ولی هیچ‌گونه بداخلاقی با وی صورت نمی‌گیرد.

وی با بیان اینکه خشونت علیه زنان و دختران جامعه باید به عنوان یک آسیب اجتماعی پذیرفته شود، تاکید کرد: متاسفانه بداخلاقی‌ها و کج‌اخلاقی‌هایی دیده می‌شود که نباید به نام دین، انقلاب و نظام تمام شوند، این افرادی که گرفتار این مشکلات هستند قطعا از دین بی‌خبر هستند.

اولین سیاست بهزیستی در زمینه خشونت علیه زنان و دختران پیشگیری است

حبیب‌الله مسعودی‌فرید در گفت و گو با فارس اظهار کرد: سیاست‌های سازمان بهزیستی کشور در زمینه خشونت علیه زنان به سه دسته تقسیم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اولین سیاست این سازمان پیشگیری است که با آموزش‌ مهارت‌های زندگی همراه است، افزود: یکی از این مهارت‌ها، حل مسئله یا مدیریت هیجانات است که اگر مردان و زنان آن را یاد بگیرند به سمت جامعه‌ای امن و عاری از خشونت پیش می‌رویم.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه آموزش‌های پیش از ازدواج و آموزش مدیریت خانواده از جمله اقدامات صورت گرفته در حوزه مهارت‌های حل مسئله یا مدیریت هیجانات است، ادامه داد: مشکل حال حاضر در برخی خانواده‌ها نداشتن اطلاعات کافی در زمینه چگونگی حل تعارض است چراکه وجود اختلاف سلیقه و نداشتن تفاهم در برخی مسائل در هر خانه‌ای اجتناب‌ناپذیر است.

مسعودی‌فرید با تاکید بر اینکه یک بررسی در سال گذشته برای جامعه آماری 80 هزار زوج در کشور صورت گرفت، اضافه کرد: بر اساس این بررسی شایع‌ترین عللی که از نظر کارشناسان منجر به طلاق شده است کمبود یا نبود مهارت گفت‌وگو یا مهارت حل تعارض بین زوجین بوده است و جالب اینکه در اکثر نقاط دنیا این اولین عامل طلاق است.

وی خاطرنشان کرد: لازم است مهارت‌های حل مسئله یا مدیریت هیجانات گسترش پیدا کند و مردم نیز باید این نکته را بدانند که آموزش مهارت‌های زندگی از دوران کودکی آغاز شود، این نقش رسانه‌ها است تا این موضوع را با فرهنگ‌سازی در بین مردم جا بیندازند.

ضرورت گذراندن آموزش‌های پیش از ازدواج برای زوج‌های جوان

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به لزوم گذراندن آموزش‌های پیش از ازدواج برای زوج‌های جوان اشاره کرد و عنوان داشت: بخش دیگری از اقدامات بهزیستی برای کاهش خشونت علیه زنان شناسایی بهنگام است و افتتاح خانه‌های امن یکی از راه‌ها برای این منظور است.

افتتاح 22 خانه امن برای زنان و دختران تحت خشونت خانگی در کشور

مسعودی‌فرید در ادامه بیان داشت: در حال حاضر 22 خانه امن برای زنان و دختران تحت خشونت خانگی در کشور افتتاح شده است تا کمکی برای زنان در معرض خشونت باشند لذا اگر زن یا دختری به سبب خشونت‌‌های خانگی جانش در خطر بود یا اینکه از خانه فراری شد می‌تواند برای پیشگیری از آسیب‌های بیشتر به این خانه‌ها پناه بیاورد.

وی یادآور شد: لایحه امنیت زنان چند سال قبل در معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری تدوین شد و در حال حاضر آخرین مراحل تدوین این لایحه در حال پیگیری است تا برای تصویب به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر اینکه سیاست دیگر این سازمان بر می‌گردد به کسانی که خشونت دیده هستند با این تفاوت که این خشونت دائما در حال تکرار است، تصریح کرد: به این گونه افراد که تحت تاثیر خشونت‌های مداوم هستند کمک می‌شود تا توانمندی اجتماعی و اقتصادی لازم را پیدا کنند و در واقع به توانمندسازی و توانبخشی آن‌ها کمک می‌شود.

آماری از زنانی که تحت خشونت‌های خانگی قرار گرفته‌اند در دست نیست

مسعودی‌فرید تاکید کرد: انواع و اقسام خشونت‌های جسمی، روحی و روانی، اقتصادی و… در لایحه‌ای که قرار است به مجلس جهت تصویب فرستاده شود گنجانده شده است، هم‌اکنون مطالعه ملی جهت پایش تعداد زنان یا دخترانی که تحت خشونت قرار گرفته‌اند وجود ندارد بنابراین آماری از تعداد آن‌ها در دست نیست و تنها آمار موجود به سال 83 بازمی‌گردد که آن هم داده‌های قابل استنادی نیست.

15 درصد از زنان یا دختران در معرض خشونت تمایلی به بازگو کردن این موضوع ندارند

وی با اشاره به اینکه خشونت در همه جوامع وجود دارد اما برخی از زنان و دختران در کشور تمایلی ندارند تا آن را بیان کنند، تشریح کرد: در واقع از نظر آن‌ها این یک موضوع داخلی و خانوادگی است، حداقل 15 درصد از زنانی که تحت خشونت‌‌های خانگی واقع شده‌اند اعتقاد دارند نیازی نیست برای حل مشکل خود به جایی مراجعه کنند چراکه این مسئله یک موضوع خانوادگی است و نباید به کسی گفته شود.

70 درصد از تماس‌ها با خط 123 مربوط به همسرآزاری است

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه 70 درصد از تماس‌ها با خط 123 مربوط به همسرآزاری است، ادامه داد: سیاست اصلی بهزیستی تحکیم بنیان خانواده و بازگشت فرد به این محیط است.

فریبا درخشانیان اظهار کرد: متاسفانه بحث خشونت در جامعه کنونی در حال افزایش است، البته جامعه‌ای که در حال گذار از سنتی به سمت صنعتی شدن است، این قبیل آسیب‌های اجتماعی را نیز به دنبال دارد.

با توجه به گسترش خشونت علیه زنان ایجاد خانه‌های امن در دستور کار است

وی با اشاره به اینکه سازمان بهزیستی کشور از دهه 60 تاکنون برای گروه زنان فعالیت‌هایی را تعریف کرده است، افزود: با توجه به افزایش خشونت در چند سال گذشته ایجاد خانه‌های امن برای تامین امنیت زنانی که تحت خشونت قرار گرفته‌اند، در دستورکار قرار دارد.

مدیرکل امور آسیب‌دیدگان تامین اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه یکی دیگر از مواردی که به دنبال آن هستیم تدوین مداخلات تخصصی برای مرتکبین به خشونت است، ادامه داد: به عنوان یک سازمان دولتی باید از همه امکانات موجود استفاده کنیم و یقینا مداخلات تخصصی نیز می‌تواند پاسخگو باشد.

پیگیری‌های لازم برای تدوین و تصویب لایحه تامین امنیت زنان انجام نشده است

درخشانیان با تاکید بر اینکه معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری چند سالی هست لایحه تامین امنیت زنان را در دستورکار خود دارد ولی پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است، خاطرنشان کرد: به عنوان یک مددکار اجتماعی و نه به عنوان مدیرکل امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تقاضا داریم که هم مجلس بتواند با قانون‌گذاری خشونت را به حداقل برساند و هم اینکه تامین امنیت برای زنان ایجاد شود و قطعا نیازمند قانون‌گذاری در این زمینه هستیم.

وی به لزوم حمایت همه سازمان‌های دولتی و غیردولتی و استفاده از ظرفیت‌های مردمی در زمینه کنترل و مقابله با خشونت‌های علیه زنان و دختران اشاره و اضافه کرد: در کل دنیا خشونت علیه زنان آمار مطلوبی ندارد و این موضوع بیشتر در محیط خانه که باید یک محیط امن باشد رخ می‌دهد.

ضرورت تصویب لایحه حمایت از زنان با توجه به وجود خلاء‌های قانونی موجود

مدیرکل امور آسیب‌دیدگان تامین اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در ادامه بیان داشت: با توجه به اینکه درخصوص خشونت علیه زنان خلاء‌های قانونی وجود دارد امیدواریم تا چند سال آینده لایحه حمایت از حقوق و امنیت زنان تصویب شود تا بتوانیم خشونت را به حداقل برسانیم.

ضرورت ایجاد محیطی امن در خانواده برای زنان و دختران بر کسی پوشیده نیست

آنچه ذکر شد اهمیت نقش زنان و جایگاه این قشر در جامعه از منظر اسلام را یادآوری می‌کند. این موضوع که زنان و دختران باید در محیطی امن در خانواده زندگی کنند بر کسی پوشیده نیست چراکه به سبب موقعیت این قشر اگر به هر نحوی از خانه فراری شوند با آسیب‌های به مراتب خطرناک‌تری در جامعه روبرو خواهند شد و یا اگر محیط خانواده برای زنان نا امن شود مطمئنا این موضوع روی تربیت فرزندان نیز تاثیر می‌گذارد.

با توجه به اظهارات فوق لزوم تدوین و تصویب هر چه سریع‌تر لایحه حمایت از زنان بسیار پر رنگ‌تر به چشم می‌آید، لایحه‌ای که سال‌ها از سوی معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری در حال تدوین است که گویا این مسئله به درازا کشیده شده است.

خشونت علیه زنان و فرار احتمالی آن‌ها از خانه مفسده‌های زیادی به دنبال دارد

به نظر می‌رسد متصدیان امور زنان چه در سطح کلان یعنی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و چه در سطوح پایین یعنی مدیران کل امور بانوان و خانواده‌ در استان‌ها باید نسبت به این موضوع بسیار مهم که در صورت بروز مفسده‌های بیشماری در پی خواهد داشت اهتمام بیشتری از خود نشان دهند.

شاید اگر مسؤولان حوزه زنان کمی از سیاسی‌بازی‌ها و سیاست‌زدگی دوری کنند و تمام فکر خود را معطوف به امور زنان نمایند کمتر شاهد ناهنجاری‌ها به ویژه رفتار خشونت‌آمیز علیه زنان و دختران این سرزمین که اسلام بسیار نسبت به تکریم آن‌ها سفارش کرده است باشیم.

طی سال‌‌های اخیر دیده شده کمپین‌های مختلفی در هر زمینه‌ای بویژه مسائل سیاسی در بین زنان به راه انداخته شده است و با این روش فشار زیادی به برخی نهادهای کشور وارد شده، راه‌اندازی این کمپین‌ها بسیار جای تفکر دارد، چراکه هیچ کدام از این کمپین‌ها تاکنون به صورت مستقیم بر سرنوشت زنان و دختران ایرانی تاثیرگذار نبوده و دائما مصالح دیگران را تامین کرده است.

با توجه به اینکه مطالعه ملی جهت پایش تعداد زنان یا دخترانی که تحت خشونت قرار گرفته‌اند وجود ندارد و آمار مدون و قابل استنادی در این زمینه در دست نیست ضرورت جلب توجه در این خصوص بیش از پیش به چشم می‌آید.

خانه‌های امن تنها یک مسکن برای درد زنان و دختران رانده شده یا خشونت دیده است

ایجاد خانه‌های امن برای زنان و دختران در معرض خشونت یا خشونت دیده کار مناسبی است اما صرف قناعت به این مسئله نابجاست، خانه‌های امن تنها یک مسکن است برای درد زنان و دختران رانده شده یا خشونت دیده و درمان قطعی نیست، درمان قطعی یقینا تصویب لایحه حمایت از زنان در مجلس است که مسکوت مانده و به نوعی خاک می‌خورد.