حلقه مفقوده‌ای مهم در بیمارستان‌های کشور/ ترخیص شتاب‌زده بیمار از بیمارستان و تحمیل عوارض جانبی به جامعه

اقدامات علمی و عملی برای اصلاح عوارض بعد از عمل جراحی حلقه مفقوده ای است که در سیستم پزشکی ایران نادیده گرفته شده است. ترخیص با سرعت هرچه تمامتر در بیمارستان ها بدون توصیه های حیاتی برای بیمار، به راحتی موجب عارضه های بعد از عمل می شود

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری پونه زار [1] به نقل از ندای اصفهان؛ جایگاه بیمار در نظام فکری- ارزشی کارکنان بهداشتی امر مهمی است که تأثیر زیادی بر رعایت اصول اخلاقی دارد. اصل رعایت منشور حقوق بیماران در هر جامعه ای یکی از مهم ترین وظایف اخلاقی در حیطه اخلاق پزشکی است که دارای سابقه ای دیرینه در دنیای پزشکی می باشد.

حقوق بیمار در کنار رضایت مندی وی از خدمات سلامت از مهمترین محورهای حاکمیت بالینی است. این موضوع منبعث از بیانیه ای است که در آن عزت ذاتی، حقوق برابر و لاینفک تمام افراد بشر به عنوان پایه و اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان به رسمیت شناخته شده است.

حقوق بیمار در واقع انتظارات به حقی است که بیماران از مؤسسات خدمات بهداشتی و درمانی دارند. یکی از مصادیق رعایت نشدن این حقوق، ترخیص شتابزده بیمار از بیمارستان ها بدون توصیه های مکمل درمانی است که موجب عارضه های ثانویه برای مردم می شود.

ترخیص شتابزده ممکن اسـت مراجعـات مجـدد بیماران را در اثر نقص درمان، ایجاد عفونت یـا تشـخیص نادرسـت موجب شود و به علت عدم توجه به ضرورت نظارت بر درمان بیمار به جای ارتقاء سلامت، کاهش آن را به دنبال داشته باشـد و از ایـن رهگذر هدف ارتقاء سلامت کاهش درد بیمار فـدای مصـالح مـادی گروه پزشکی گردد.

ضمن آنکه بستری مجدد به تحمل هزینـه مستقیم و غیر مستقیم مربوط به غیبت از کار و به تـاخیر افتـادن وظایف شغلی افراد منجر مـی شود.

در متن پیش رو به بررسی تفصیلی این حلقه مفقوده پرداخته شده است.

تلاش هایی که در دوره های مختلف برای ارتقای وضعیت بیمارستانی کشور صورت گرفته است شایان تقدیر است اما از آنجا که همواره باید به سمت تعالی و پیشرفت حرکت کرد یک پیشنهاد اساسی که جای خالی آن بشدت محسوس و خطرات کمبود آن فراوان و اجرای آن ساده است ارائه می گردد:

ارزیابی بیماری های زمینه ای افراد مراجعه کننده به اتاق عمل بیمارستان ها در کشورهای پیشرفته و طبق توصیه های WHO از چندین روز و گاهی بسته به نوع عمل چند ماه قبل از عمل جراحی انجام می شود. (رجوع به منابع ۴ و ۵ و ۱۴ و ۲۵ و ۲۷ و ۲۸ و ۳۰ و ۳۲ تا ۳۶) در این ارزیابی بیماری های زمینه ای تشخیص داده می شوند و بر اساس نوع جراحی و شدت بیماری تجویز داروها و توصیه های پرستاری تا زمان جراحی انجام می گیرد (۱ و ۲).

چه بسیار افرادی که از بیماری های زمینه ای خود یا تشدید آنها بی خبر هستند، که در این ارزیابی ها تشخیص داده شده و کنترل و تحت درمان قرار می گیرند. این تمهیدات به این دلیل است که اولا بیماری زمینه ای بر حسب شدت، می تواند تاثیر قابل توجهی بر ریسک و حوادث جراحی و بیهوشی داشته باشد، ثانیا جراحی و بیهوشی ممکن است شدت بیماری زمینه ای را تغییر دهد، ثالثا برخی عوارضی که روند بهبودی و حتی حیات بیمار را در زمان بعد از عمل با مخاطره مواجه می کند همین سوابق بیماری های زمینه ای است.

بنابراین بدیهی است که این بیمارستان ها، از بروز ریسک های جراحی و بیهوشی و عوارض بعد از عمل که گاهی بیمار ماه ها برای جبران این مشکلات درگیر مراجعه مجدد به بیمارستان ها و مطب ها می شود، می کاهند. (۱۴ و ۶ و ۲۴ و ۲۵ و ۳۰).

در کشور ما این ارزیابی بسیار ضعیف انجام می شود، به طوری که اکثریت بیمارستان ها ارزیابی قبل از عمل را، چند ساعت یا چند دقیقه قبل از عمل انجام می دهند. این سهل انگاری و بی اهمیتی سیستم های بهداشتی درمانی را نشان می دهد چرا که با قرار ندادن یک واحد کلینیکی ارزیابی بیماران کاندید جراحی در بیمارستان ها و همچنین در دستور کار قرار ندادن بررسی و نظارت بر عملکرد مداوم و پیگیر این واحد در هزاران بیماری که سالانه در سرتاسر کشور عمل می شوند باعث ایجاد مشکلات شده است.

مشکل بسیار مهم دیگری که باید در قالب همان واحد کلینیکی ذکر شده انجام شود، ارزیابی، آمارگیری، پیشگیری و اقدامات علمی و عملی برای اصلاح عوارض بعد از عمل جراحی است. کشورهای پیشرفته بیمارانی که دارای سوابق بیماری زمینه ای هستند را بعد از انجام مشاوره ها و ارائه دقیق راهکارهای پزشکی و پرستاری، ترخیص و با برنامه ای دقیق تا چندین ماه مورد بررسی دقیق از لحاظ شیوع بیماری ها و اختلالات، پیشگیری از شدت و بروز عوارض و درمان هرچه سریع تر مشکلات بعد از عمل قرار می دهند، نه اینکه بیمار با سرعت هرچه تمام از بیمارستان ترخیص شود و اندک توصیه هایی که مدّ نظر جراح است دریافت می کند و توصیه های مهم دیگری که در تخصص جراح نبوده ولی برای بیمار حیاتی است را دریافت نمی کند و به راحتی دچار عارضه های بعد از عمل می شود.

اگر رویکرد معاونت های درمانی بیمارستان ها به جای فقط «انجام جراحی و حل مشکل فعلی بیمار»، رویکرد ارتقاء سلامت و بهبودی بیمار باشد، (۱۴ و ۳۰ و ۲۵ و ۲۴) با قرار دادن این واحد کلینیکی خاص در بیمارستان ها، ارزیابی و اصلاح مشکلات بیماران کاندید جراحی قبل و مخصوصا بعد از عمل را در قانون کار خود قرار می دهند و با ارزیابی های سالیانه می توانند برای رسیدن به هدف والای ارتقای سلامت بیمار تلاش های مأجورانه ای داشته باشند.

همانطور که مطرح شد، علیرغم اینکه توصیه های پزشک و پرستار قبل از ترخیص در دستور کار ترخیص بیمار از بیمارستان وجود دارد، ولی متاسفانه به دلایلی که در ذیل می آید، در سال هزاران بیمار هستند که جراحی می شوند و اغلب اطلاعاتی از عوارض بیهوشی و جراحی بعد از عمل ندارند، توصیه های دقیقی برای ارتقای سلامت بدست نمی آورند و مبتلا و درگیر می شوند (۲۷ و ۲۸ و ۱۱ و ۱۷ و ۲۹ و ۳۰ و ۳۱).

به وضوح در بیمارستان ها و مقالات محققان، جای خالی این موارد قابل مشاهده است:

– عدم ارزیابی سوابق بیمار چند روز قبل از عمل، تحت کنترل و بررسی قرار دادن این بیماری ها.

– ارزیابی مشکلات بعد از عمل، ارائه راهکارهای مهم دارویی، گیاهی، تغذیه ای و غیره برای کاهش مشکلات بعد از عمل قبل از ترخیص

– انجام ویزیت توسط متخصص مربوط به بیماری زمینه ای و ارائه راهکارهای دارویی، گیاهی، تغذیه ای و غیره قبل از ترخیص

– ارزیابی آماری از شدت و بروز عوارض بعد از عمل و دلایل مراجعه مجدد به بیمارستان (۳۴-۳۷).

– ارزیابی اهمیت و تاثیر توصیه های دقیق تخصصی برای پیشگیری از عوارض بیهوشی و جراحی و بیماری های زمینه ای.

– ارزیابی اهمیت چکاپ مداوم بیمار بعد از عمل و تشخیص عوارض و درمان سریع و… (۲۶ و ۲۷ و ۲۸ و ۳۰ و ۳۱ و ۲۰ و ۲۹)

– ارزیابی تاثیر توصیه های طب گیاهی و اصلاح عادت های زندگی در کاهش بروز عوارض.

همه این اقدامات را می توان در غالب یک واحد کلینیکی تحت عنوان «ارزیابی مشکلات بیماران کاندید جراحی» به انجام رساند. اینکه چه میزان فواید و جلوگیری از عوارض برای این بیماران خواهد بود، همه واضح هستند و با شروع این طرح واضح تر خواهد شد (۲۹ و ۳۰ و ۳۱ و ۲۱ و ۸).

منابع:

انتهای پیام/