فوتبال، یوزپلنگ را نجات می‌دهد؟ / یوزپلنگ‌هایی که با تیم ملی می‌دوند
این فقط فوتبالی‌ها نبودند که ورود سپ بلاتر، رییس فدراسیون جهانی فوتبال به ایران را غنیمت دانسته و خواسته‌های ورزشی‌شان را مطرح کردند بلکه گروه‌ها و افراد دیگری هم تصمیم گرفتند از این فضا استفاده کنند.
یکی از مسائلی که با ورود سپ بلاتر به ایران مطرح شد حضور زنان در ورزشگاه‌ها بود که او گفت با رییس مجلس در این رابطه صحبت کرده و خواستار رسیدگی برای اجازه ورود زنان به استادیوم‌ها شده است. از سوی دیگر، فعالان زیست محیطی هم وارد کار شدند و با حضور رییس فیفا در ایران به خواسته‌‌شان رسیدند. اما آنچه آنها خواستند چه بود؟ پیوند دادن موضوع یوزپلنگ آسیایی با یکی از بزرگترین اتفاقات ورزشی یعنی مسابقات جام جهانی فوتبال.
جالب اینجاست که با این که عده‌ای احتمال می‌دادند فیفا با این موضوع مخالفت کنند، بلاتر گفت: ما از این موضوع استقبال می‌کنیم، در بازار داغ بینالمللی استفاده از این موضوعات می‌تواند خیلی خوب باشد و اینکه بخواهید از نماد جانوری حتی در لباس‌ها استفاده کنید مورد استقبال ما است. رییس فدراسیون بینالمللی فوتبال حتی گفت: من نماینده یوزپلنگ ایرانی هستم و برای این که این یوزپلنگ نماد پیراهن ملی پوشان فوتبال ایران در جام جهانی شود، تلاش می‌کنم. تیم ملی فوتبال ایران فقط یک تیم ورزشی نیست، بلکه نماد تاریخ و فرهنگ این کشور است.
چرا یوزپلنگ؟ چرا جام جهانی؟
محمد درویش، فعال محیط زیست که پیش از مطرح شدن این پیشنهاد با رییس فیفا، در روز ملی یوزپلنگ آسیایی، این خبر را در خبرآنلاین مطرح کرده بود، درباره چگونگی شکل گرفتن این ایده می‌گوید: ماجرا از آنجا شروع شد که تیرماه امسال در یک کارگاه محیط زیستی در یزد، دوست طبیعت‌گردی به نام آرش نورآقایی این ایده را مطرح کرد و گفت حالا که تیم فوتبال ایران به جام جهانی برزیل می‌رود و از طرفی هم گونه در حال انقراضی به نام یوزپلنگ آسیایی داریم که تنها 70 قلاده از آن باقی مانده و آن 70 قلاده هم در ایران است، خوب است که نماد تیم ملی ایران را در جام جهانی برزیل، یوزپلنگ آسیایی قرار بدهیم تا به این ترتیب هم توجه مردم و مسئولان کشور خودمان و هم توجه جامعه جهانی و سازمان‌های بینالمللی را به این موضوع جلب کنیم.
درویش در ادامه درباره رابطه ورزش و محیط زیست می‌گوید: در المپیک پکن دیدیم که چینی‌ها خرس پاندا را انتخاب کرده بودند یا به عنوان مثال فرانسه از خروس استفاده کرد و چنین اقداماتی سابقه دارد، ما هم می‌توانیم یوزپلنگ آسیایی را به عنوان نماد کشورمان استفاده کنیم. می‌توان تشابهی را هم بین ورزش فوتبال و یوزپلنگ مشاهده کرد که مبنای هر دو دوندگی سریع است و این پروژه با این ورزش متناسب بوده و فرصت خوبی برای حمایت از این حیوانات است.
این فعال محیط زیست معتقد است این کار چند ویژگی به همراه دارد: یکی از اتفاق‌های خوبی که این موضوع در پی خواهد داشت آشنا کردن مردم خودمان با یوزپلنگ آسیایی است. الان بسیاری از مردم اصلا در جریان نیستند که حفاظت از این حیوانات چه اهمیتی دارد در حالی که باید بدانند وقتی حال این حیوانات خوب باشد یعنی حال محیط زیست ایران خوب است و هنگامی که حال محیط زیست خوب باشد یعنی شرایط بهتری برای زندگی کردن داریم. با این کار، قرار شده است با ویژه‌برنامه‌هایی در سطح مدارس، دانش‌آموزان با یوز ایرانی آشنا شوند و آنها هم می‌توانند این اطلاعات را در سطح خانواده‌ها ببرند.
درویش تاکید می‌کند: همچنین این کار در بعد جهانی می‌تواند به وجهه بینالمللی کشور ما اعتبار زیادی ببخشد و تصویرهای نادرستی که از ایران و ایرانی‌ها به عنوان افرادی خشونت‌طلب ارائه می‌شود را خنثی کند و نشان دهد مردمی هستیم که طرفدار محیط زیست هستیم و ملاحظات زیست محیطی برایمان مهم است. در کنار اینها شاید بتوان بخشی از بودجه هنگفتی که برای حفاظت از این حیوانات لازم است را تامین کرد و با رساندن تعداد آنها به 200 قلاده، خطر انقراض را از آنها دور کرد.
این بار کسی مانع نشد
این کارشناس محیط زیست در ادامه درباره واکنش مسئولان کشورمان به این موضوع می‌گوید: بعد از این که این موضوع را با هومن جوکار که مسئول پروژه یوز ایرانی و معاون بخش آموزش محیط زیست است در میان گذاشتم، او نامه‌ای را برای سرپرست وقت وزارت ورزش فرستاد، با توجه به این که هنوز وزیر ورزش انتخاب نشده است کارها مقداری کند پیش می‌رود ولی با توجه به این که دکتر ابتکار معاون سازمان محیط زیست هم از این موضوع بسیار استقبال کرد و دکتر نجفی هم از این موضوع به عنوان یک فرصت برای تقویت گردشگری نام برد، توانستیم در سازمان میراث فرهنگی کارگروهی تشکیل دهیم و با بخش خصوصی هم برای اسپانسر شدن وارد مذاکره شویم.
درویش همچنین در رابطه با این که فیفا با این موضوع مخالفتی نشان داد یا نه، می‌گوید: وقتی بلاتر به ایران آمد فرصت خوبی بود که این موضوع را مطرح کنیم و هنگامی که دکتر ابتکار این موضوع را با او مطرح کرد، برخلاف این که گمان می‌شد فیفا اجازه چنین کاری را ندهد، او بسیار به این موضوع علاقه نشان داد و گفت من خودم را نماینده یوزپلنگ آسیایی در جام جهانی برزیل می‌دانم.
به گفته عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، قرار است به این مناسبت و برای آشنایی بیشتر مردم با این پروژه، کارهایی هم انجام شود. او درباره این اقدامات توضیح می‌دهد: قرار شده است سازمان محیط زیست کلیپی با موضوع یوزپلنگ آسیایی در جام جهانی تهیه کند تا از صدا و سیما پخش شود. جالب اینجاست که انجمن‌ها و افرادی به صورت داوطلبانه کار در این حیطه‌ها را قبول کردند به عنوان مثال فرهاد توحیدی یا رییس کانون انیمیشن‌سازان که پذیرفت انیمیشینی درباره این موضوع بسازد و حسین صافی که قرار است لوگوی یوز ایرانی را طراحی کند و انجمن‌هایی مانند انجمن یوزپلنگ آسیایی و انجمن میراث پارسیان که با ما همکاری کردند.
او به چگونگی استفاده از این نماد در مسابقات جام جهانی فوتبال هم اشاره می‌کند: نماینده فدراسیون فوتبال اجازه داده که این نماد روی پیراهن بازیکنان استفاده شود. در کنار آن ما به تهیه تی‌شرت برای طرفداران و کفش و کیف ورزشی هم فکر می‌کنیم و این که روی اتوبوس حامل بازیکنان هم این نمادها وجود داشته باشد. همچنین قرار است عکس بزرگی را پیکسل‌بندی کرده و به دست 10 هزار تماشاچی بدهیم و در طول بازی‌های جام جهانی و حتی پیش از آن در طول بازی‌های دوستانه و بینالمللی تیم ملی این تبلیغات را انجام دهیم.
نامه‌ای برای دبیرکل سازمان ملل متحد
هومن جوکار، مدیر پروژه بینالمللی یوزپلنگ آسیایی هم در رابطه با طرح استفاده ایران از نماد یوزپلنگ در بازی‌های جام‌جهانی فوتبال در برزیل می‌گوید: تاکنون تلاش‌ها و اقدامات بسیاری در این زمینه انجام شده و همچنان برای رسیدن به هدف نهایی مشغولیم. با این حال به دلیل آن که بر اساس قوانین فدراسیون جهانی فوتبال درج هرگونه تبلیغ روی پیراهن تیم‌های حاضر در جام‌جهانی ممنوع است ما به دنبال یافتن راهکارهای لازم برای استفاده از این نماد در این بازی‌ها هستیم.
به گفته مدیر پروژه بینالمللی یوزپلنگ آسیایی، وقتی تیم‌ملی کشورمان بازی دارد، همه فوتبال آنها را نگاه می‌کنند از مردم نقاط شمال شهر تهران تا دورافتاده‌ترین روستاهای کشور پس به این شکل می‌توان پیام حفاظت از یوز ایرانی را در سطحی فراگیر به همه مردم رساند.
در راستای این اقدامات، نامه‌ای هم از سوی ابتکار و بلاتر به دبیرکل سازمان ملل متحد نوشته شده و در آن خواسته‌اند که با اشاره به تاثیرگذاری و جذابیت ورزش فوتبال برای اقشار مختلف مردم در گوشه و کنار جهان، از پروژه استفاده ایران از نماد یوزپلنگ روی لباس تیم ملی فوتبال در جام‌جهانی برزیل حمایت کند. نامه‌ای که قرار است توسط برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) به‌دست بان کی‌مون رسانده شود.
حالا، اگر هیچ مانع دیگری ایجاد نشود و این کار صورت بپذیرد این جلب توجه دوستداران ورزش و سایر مردم به مسایل محیط زیستی در کشورمان از مواردی است که تاکنون سابقه چندانی نداشته است. اگرچه در سایر کشورها پیوندهایی میان ورزش و عرصه‌های دیگر با محیط زیست برقرار شده، اما در ایران این پروژه جزو معدود مواردی است که به این شکل قرار است از طریق ورزش برای حفاظت از محیط زیست و حیوانات گامی برداشته شود، با این حساب، دوستداران و فعالان محیط زیست منتظر و امیدوارند که شاید این قدم‌ها بتواند مسیر جدیدی را برای بهتر کردن شرایط زیست محیطی کشورمان فراهم کند.
فهیمه حسن‌میری – خبرانلاین
