چاپ خبــر
قسمت سوم؛

شکار حیوانات در فریدونشهر به قیمت نابودی زاگرس

هر سمور و سنجاب و خرگوش کوچکی که پشت صندوق عقب خودرو یک انسان بی رحم از زیستگاهش جدا و به باغ ویلا و انباری خانه و قفس منتقل می شود حقی بر گردن تک تک ما آدم های بی تفاوت نسبت به محیط زیست و گونه های جانوری دارد.

مدیر مسئول محترم پایگاه تحلیلی خبری پونه زار
مخاطبین فهیم و ارجمند شهرستان فریدونشهر
سلام علیکم

قبل از آغاز یادداشت جدید لازم می دانم از «همشهری عزیز»، «بابا احمدی گرامی» و «معلم» ارجمند و بزرگوار به خاطر ورود به بحث تشکر و تقدیر کنم. در زندگی روزمره ما دردهایی هست که عده ای کم متوجه آن می شوند و پیرامون درد مذکور هشدار می دهند و متاسفانه اکثریت توجه چندانی نشان نمی دهند. مدتی بعد که آثار آن درد مشخص شد عامه مردم به آن توجه می کنند اما افسوس که کار از کار گذشته است. به هر روی از این حضور حداقلی اما سرشار از احساس مسئولیت و تفکر دوستانی که نامشان را ذکر کردم سپاسگزارم… و اما یادداشت سوم که در اصل مکمل یادداشت قبلی است…

رشته کوه های زاگرس از گذشته های دور زیستگاه گونه های جانوری فراوانی بوده است. گونه هایی که در دنیا کم نظیر و گاه بی نظیر بوده اند. این گونه ها تا نزدیک به پنجاه سال گذشته نیز بدون کوچکترین تهدیدی حیاتی آرام و به دور از خطرات انسانی را در دامن کوه های سر به فلک کشیده زاگرس سپری می کردند. اما از چهار دهه گذشته به بعد به تدریج خطر انقراض بسیاری از این گونه ها را تهدید کرده و هرچه به زمان حال نزدیک می شویم این خطرات افزایش یافته است.

از مهم ترین گونه های جانوری شهرستان فریدونشهر که در زاگرس مرکزی قرار گرفته است می توان به پستاندارانی چون کل، سنجاب جنگلی، بز کوهی، گراز، خرس، گرگ، موش کور، روباه، شغال، گورکن، خرگوش، سمور، خفاش، گربه وحشی، تشی، جوجه تیغی، سیاه گوش و پلنگ که در معرض انقراض هستند اشاره کرد. از پرندگان نیز می توان کبک، بلدرچین، جغد، عقاب، هدهد، دارکوب، سار، کلاغ، گنجشک، سهره و باز را نام برد. انواع ماهی، لاک پشت، قورباغه، وزغ، مار، مارمولک، آفتاب پرست و دیگر گونه های جانوری نیز از جمله حیواناتی هستند که در طبیعت این شهرستان زندگی می کنند. البته هیچ بعید نیست که در حال حاضر از بعضی گونه هایی که نام برده شد در زیستگاه طبیعی شهرستان خبری نبوده یا تعدادشان کمتر از انگشتان یک دست باشد.

با وجود این همه تنوع گونه های جانوری این شهر هرگز باغ وحشی نداشته و تقریبا همه مردم فریدونشهر تنها خاطره تلخی که دارند قفس هایی است که در آنها دو خرس بدون رعایت اصول ایمنی و بهداشتی نگهداری می شد که نهایتا به حادثه تاسف باری نیز منجر شد. البته علاقمندان محیط زیست حتی وجود باغ وحش را نیز برنمی تابند و معتقد هستند که جانواران باید در محیط زیست آزاد زندگی کنند.

اما چه تهدیداتی گونه های جانوری شهرستان را تهدید می کند؟ وجود شکارچیان با سلاح های مجاز و حتی غیر مجاز و البته فاقد هرگونه مجوز شکار و صید، چرای بیش از حد دام، تخریب مراتع، قطع درختان جنگلی، جاده سازی، آلودگی محیط زیست توسط زباله های انسانی و موادی که امکان بازگشت شان به طبیعت بسیار سخت است، مصرف کودهای شیمیایی و آلودگی حاصل از آن و مهم ترین و اصلی ترین تهدید حضور بیش از حد تصور گردشگران غیر بومی که متاسفانه عده زیادی از آنها بی نهایت علاقمند به صید حیواناتی چون روباه، خرگوش، سمور، سنجاب و پرنده های مختلف هستند. البته این دلیل بر بی علاقگی این گردشگران به گونه هایی چون خرس و مار و گرگ نیست، بلکه اگر اندک ترسی از این جانوران نیز نمی بود هیچ بعید نبود که پشت صندوق عقب برخی از خودروهای شخصی گردشگران با خرسی عظیم الجثه مواجه شویم.

اسلام عزیز، این دین کامل و جامع نگاهی بس دقیق، عالمانه و البته اخلاقی به جانوران دارد. طبق آموزه های اسلام به بند کشیدن حیوانات و هرگونه اذیت و آزار آنها به هیچ عنوان جایز نیست و حتی در خصوص جانوران موذی توصیه شده که تا تهدیدی از جانب چنین جانورانی نباشد نبباید مورد آزار قرار گیرند. این دستورات حتی مشمول حیوانات اهلی نیز شده و چنانچه کسی حیوانی اهلی را مورد ضرب و شتم قرار دهد معصیت کرده و حتی در مواردی مشمول پرداخت دیه است. از روایات و حکایاتی که از معصومین به دست آمده حتی اگر حیوانی باربر را بیش از حد بار بر آن بگذارند دچار معصیت شده و باید از این کار خودداری کنند.

نگاه دیگر مذهب به جانوران و حیوانات نگاه ترحم آمیز و دستور به نیکی و مهربانی با آن هاست و روایات فراوانی داریم از انسان هایی که با وجود ارتکاب گناهان به دلیل مهربانی به حیوانات مورد رحمت خداوند قرار گرفته و از شقاوت به سوی سعادت رفته اند. جانوران به لحاظ مرتبه آفرینش در مرتبه ای پست تر از انسان آفریده شده و با وجود غرایزی مشترک با انسان از بسیاری داشته های انسان بی بهره اند. از جمله اینکه جانوران اعمال و رفتارشان به صورت غریزی است و نه ارادی. یا اینکه جانوران در بسیاری از شرایط قدرت دفاع از خود را ندارند. یا اینکه جانوران زبان بیان و سخن گفتن نداشته و از این بابت نیز قدرت دفاع از خود را ندارند.

حال ببینید که ما چقدر بی رحمانه و خصمانه با جانوران برخورد می کنیم. حتی زمانی که فکر می کنیم حق با ماست. تصورش را بکنید گربه ای از خانه ما گوشت برداشته باشد. یا روباهی که از حیات خانه مان مرغ و خروس برده باشد. یا گرگی به گوسفندان ما بزند و بسیاری از این دست… بیایید یک لحظه اندیشمندانه به این حوادث نگاه کنیم. آیا این روباه ما را می شناسد و با ما دشمنی دارد؟ یا آن گربه واقعا دزد!!! گوشت ماست؟ یا گرگ از سر دشمنی با ما به گوسفندان مان حمله می کند؟ همه این جانوران تنها و تنها بر اساس غریزه و اتفاقا در شرایط جبر غریزی دست به این رفتارها می زنند تنها و تنها برای بقای نسل خویش و بعد ما در مقام عکس العمل می خواهیم آنها را نابود کنیم. هیچ گربه ای دزد نیست و هیچ جغدی شوم نیست و هیچ روباهی حیله گر نیست و هیچ گرگی خونخوار و قاتل نیست. این جانوران تنها و تنها بر اساس غریزه شان رفتار می کنند و متاسفانه و متاسفانه و متاسفانه ما این را درک نمی کنیم. ما که جای خود داریم ادبیات کهن و جدید ما نیز درک درستی از این تفاوت فاحش ندارد. حال اینکه ما در مقابل رفتار غریزی این حیوانات زبان بسته که فاقد قدرت اختیار هستند، با آنها خصمانه ترین رفتار ها را داریم به جای خود…

برگردیم به طبیعت و حیواناتی که هیچ آسیبی برای ما ندارند همچون سنجاب و کبک و روباه و خرگوش و بسیاری جانوران دیگر که با وجود بی آزار بودنشان برای نوع بشر متاسفانه در تیررس شکار و صید غیر قانونی قرار گرفته و بسیار آرام و بی سر و صدا در شرف انقراض هستند. آن هم درست جلوی چشم مسئولان ما. شاید این جمله  بنده اغراق به نظر برسد و یا خروج از جاده انصاف تلقی شود، اما بدون تردید هر سمور و سنجاب و خرگوش کوچکی که پشت صندوق عقب خودرو یک انسان بی رحم از زیستگاهش جدا و به باغ ویلا و انباری خانه و قفس منتقل می شود حقی بر گردن تک تک ما آدم های بی تفاوت نسبت به محیط زیست و گونه های جانوری دارد. حقی که به راحتی قابل ادا کردن نیست. حساب آن کسی که این کارها را می کند هم دیگر معلوم است.

و جمله پایانی اینکه گونه های جانوری شهرستان ما بخشی از اکوسیستم محیط زیست فریدونشهر هستند و کمبود یا نبودشان مطمئنا آسیبی جبران ناپذیر است به زادبوم کوهستان های زاگرس مرکزی که شهرستان فریدونشهر در آن محدوده قرار دارد. بیایید حداقل کاری که می کنیم مراقبت از گونه های جانوری و برخورد محکم و منطقی با متخلفین و آسیب زنندگان به آن ها باشد. البته در این زمینه نیز راهکارهایی مد نظر است که طبق روال این یادداشت ها در بخش پایانی درج خواهد شد.

منتظر حضور فعال دوست داران محیط زیست شهرستان فریدونشهر در این یادداشت ها هستم.
ممنونم از حوصله شما…

ارادتمند همگی: یک دوست

  1. ممنون از مطلب خوبتون من به نوبه خودم اماده خدمت رسانی به محیط زیست وحیاط وحش میباشم انشااله همگی حمایت کنند

  2. همشهری گفت:

    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت دوست داران طبیعت و یک دوست.
    متاسفانه شاخص تنوع زیستی در شهرستان فریدونشهر پایین است.
    غنای گونه ای-یکنواخی گونه ای و فراوانی گونه ای که شاخص های تنوع زیستی هستند که در منطقه ما اصلاً وضعیت روبراهی ندارند.
    کبک، جوجه تیغی، تشی، گراز و خرس در مناطق کوهستانی ایران کم و بیش وجود دارد وجود آنها اگرچه برای ما نشانه امیدوار کننده است ولی برای متولیان امر حفاظت بهانه ای برای قرق و برنامه ریزی محسوب نمیشه. برای مثال در کلاه قاضی اصفهان اگرچه سالهاست که پلنگی دیده نشده ولی جمعیت خوبی از کل و بز وجود داره چیزی در حدود 2000 رأس-
    یا در قمیشلو هم همین طور جمعیت بالایی از آهوی ایرانی وجود داره-
    در عباس آباد نایین هم 12-13 قلاده یوز پلنگ باعث اهمیت بالای این منطقه شده است.
    در هر حال، …… در منطقه ما، تا اواسط دهه 70 جمعیت خوبی از کل و بز را به صورت پراکنده داشتیم به نحوی که یک شکارچی محلی به دوستانش گفته بود که درسال های74 -75، 16 راس کل را به تنهایی شکار کرده اما در سالهای اخیر از آنجایی که من اطلاع دارم و اگر اشتباه نکنم بهترین مشاهده تنها یک گله 14 تایی کل و بز بوده در سال 92، که بسیار بسیار آماری بدی است. سالهای سال است که گزارش رسمی از مشاهده پلنگ نشده است. به نظر من محرومیت شدید منطقه و نبود افراد آگاه به مسائل زیست محیطی در سال های گذشته این بلا را بر سر طبیعت ما آورده. زمانی که خوانین روستاهای اطراف آنقدر کل و بز شکار می کردند که از شاخ آنها برای حفاظ دیوار استفاده می کردند در همین کلاه قاضی بر اثر خشکسالی های پیاپی و طولانی جمعیت کل و بز انگشت شمار بوده و یا هنگامی که دالانکوه برای هیچ، منطقه حفاظت شده اعلام شد، نبودند مسئولانی که به فکر طبیعت بکر و ناب کوه پیرهشتاد باشند.
    اصولاً محرومیت در خون و وجود ما نفوذ کرده یعنی در هر جایگاه و موقعیتی که باشیم این خصوصیت در ذات ما است. سالهای سال مسئولان ارشد شهر از همشریان ما بودند ولی کوچکترین حرکتی و سماجتی برای تاسیس اداره محیط زیست نشد.
    اداره منابع طبیعی شهر با بیشترین حجم عملیات کاری، کمترین تعداد کارمند را دارد . اینها همه نتیجه دست روی دست گذاشتن ما است- نتیجه این است که همشهریان ما کنار خیابان و کنار مغازه دوستان خود می نشینند و مدام یکدیگر را بخاطر آباد کردن زمینی بایر و تلاش برای گرفتن حقی مسخره می کنند دریغ از اینکه قدمی از قدم بردارند و افراد ساعی سرخورده می شوند.
    در هر صورت اولویت اول برای بهبود وضع فعلی در خواست از فرماندار شهر برای ورود به این مشکل و مجاب کردن سازمان محیط زیست از سوی وی جهت گشایش اداره محیط زیست شهرستان فریدونشهر است. همان کاری که در شهرستان چادگان با سمجات فرمانداری انجام شد. سپس باید مدیریت پروژه زاگرس مرکزی را مجاب کرد که شهرستان فریدونشهر در سیمای حفاظتی زاگرس مرکزی جا دارد و باید با برنامه های این پروژه هماهنگ شود. در کنار همه این ها، فشار تشکل های زیست محیطی و اداره محیط زیست ( آینده) به شهرداری به خاطر عملکردهای زیست محیطی خود و کنترل خودسری های دفتر مسکن وشهرسازی شهرستان است. در هرحال به نظر حقیر، گره اول و اصلی در دستان مسئول ارشد شهر جهت پافشاری برای تاسیس اداره محیط زیست است.
    در غیر این صورت بعید می دانم اوضاع تغییر کند با این توضیح که شهردار خیال احداث کمربندی چغیورت را در سر دارد و رودخانه، باغات، و درختان کنسال بید در جنوب شهر و همجوار تپه تاتاشویلی و مزرعه گوگونانی نفس آخر را می کشند/. شرمنده ام که مطالب طولانی شد.
    باسپاس یک دانش آموخته منابع طبیعی

  3. وَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْواجَ كُلَّها وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْكَبُونَ (12) لِتَسْتَوُوا عَلى‏ ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَ تَقُولُوا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ (13)
    و همان كسى كه همه زوجها را آفريد، و براى شما از كشتيها و چهارپايان مركبهايى قرار داد كه بر آن سوار شويد.(12)
    تا بر پشت آنها به خوبى قرار گيريد، سپس نعمت پروردگارتان را هنگامى كه بر آنها سوار شديد متذكر شويد، و بگوئيد پاك و منزه است كسى كه اين را مسخر ما ساخت و گرنه ما توانايى آن را نداشتيم.(13)
    از این رو مستحب است که انسان هنگام سوار شدن بر هر وسیله نقلیه ای با خواندن این آیات هم شکر خدا را
    بجا آورد و هم به یاد قیامت افتاده و فراموش نکند که روزی سوار بر تابوت به آن دارالقرار خواهد شتافت.
    “شهرستان کرفس”
    رشته کوه های زاگرس از گذشته های دور زیستگاه گونه های گیاهی فراوانی بوده است.ازجمله کرفس کوهی
    ودر همایش کارآفرینی شهرستان که کار بی نطیری در شهرستان بود آقای مهاجر معاون اداره کل منابع طبیعی شهرستان فریدونشهر را به عنوان شهرستان کرفس در جهان معرفی کردندوگفتند همه باید تلاش کنیم تا کاشت کرفس در شهرستان گسترش یابد.این نمونه کار خوبی است برای ” بهشتی بر بام ایران زمین”
    هُوَ أَنشَأَكُم مِنَ الأَرضِ وَاستَعمَرَكُم فيها
    اوست که شما را از این زمین آفریده و شما را در آن زندگانی داده و آباد کردن آن را از شما خواسته (جهان آرایی)

  4. باسلام به برادرعزیزآقای جدیدی
    چراعزیزم به روزنیستید چند روز است ازفریدونشهرخبری نیست ازگوشه وکنار خبرمی رسد(همایش کارآفرینی ،گروه جهادی ،تصادف وجلسات اداری ،نتایج خوب کنکور …) ولی در سایت هیچ چیزی درج نشده است کمی همت کنید بیننده های سایت بسیار زیادند.موفق باشید .

Go to TOP