چه کسانی صندلی های خالی دانشگاه ها را پر می کنند؟

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری پونه زار به نقل از ایرنا، خالی ماندن صندلی‌های دانشگاه‌ها پدیده‌ای است که از دهه 80 تا کنون در کشور بوجود آمده و کارشناسان و مسئولان آموزش عالی، دلایل آن را افزایش بیش از حد مراکز دانشگاهی، تغییر ترکیب جمعیتی، وضعیت بازار کار و اشتغال، کاهش میل جوانان برای رفتن به دانشگاه و توجه نکردن به نیازهای جامعه و داوطلبان در رشته های تحصیلی عنوان کرده اند.
بر اساس آمارهایی که تا کنون اعلام شده است حدود 50 درصد از ظرفیت دانشگاه های علمی کاربردی، 500 هزار ظرفیت در دانشگاه‌های آزاد و حدود 70 درصد صندلی‌های دانشگاه های غیرانتفاعی خالی از دانشجو مانده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز اواخر آبان سالجاری اعلام کرد که یک میلیون و 700 هزار صندلی دانشگاه های کشور خالی و بدون دانشجو مانده است.
محمد فرهادی دلیل اصلی کاهش ورود دانشجویان به دانشگاه را کاهش تعداد دانش آموختگان دیپلم بدلیل تغییر ترکیب جمعیتی کشور دانست و گفت: روند کاهش دانشجویان در دانشگاه ها ادامه خواهد داشت.
در چند سال اخیر با کاهش نرخ موالید و جمعیت جوان در مقایسه با دهه 60 و 70، ترکیب جمعیتی کشورمان به سمت میانسالی سوق یافته است.
دانشگاه های مادر و برتر کشور، صندلی خالی ندارند و همه ظرفیت های آنها تکمیل است و پدیده صندلی خالی بیشتر در دانشگاه های پیام نور، جامع علمی کاربردی، آزاد و غیرانتفاعی اتفاق افتاده است.
برخی رشته ها نیز همچنان در صدر تقاضا قرار دارند و ظرفیت آنها خالی نیست مانند پزشکی، یا رشته هایی مانند مهندسی عمران و برق و حقوق در دانشگاه های بزرگ یا دولتی.
به گفته وزیر علوم، در گذشته گسترش مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها رخ داد هرچند در آن مقاطع مفید بود اما به شکلی ساماندهی نداشته است.
فرهادی گفت: تا سال 86 حدود 64 موسسه غیرانتفاعی و غیردولتی در کشور وجود داشت اما اکنون به 334 موسسه رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: ضوابط اینطور تعیین شده بود که در هر 30 کیلومتر شعبه جدید ایجاد شود اما در برخی موارد در پنج کیلومتر فاصله نیز شعبه ایجاد شده است.

*تعداد صندلی های خالی در دانشگاه های اصفهان
اصفهان به عنوان دومین استان دانشگاهی کشور پس از تهران، دارای حدود 180 دانشگاه، دانشکده و موسسه آموزش عالی با حدود 330 هزار دانشجوست.
مراکز آموزش عالی در استان اصفهان شامل 9 دانشگاه و مرکز آموزش عالی، 12 دانشکده و آموزشکده فنی و حرفه ای، پنج پردیس و مرکز آموزشی وابسته به دانشگاه فرهنگیان، 44 مرکز و واحد پیام نور، 44 واحد علمی کاربردی، 31 دانشگاه و مرکز غیر انتفاعی، 25 واحد و مرکز آزاد، هفت موسسه آموزش عالی آزاد و 2 دانشگاه پزشکی است.
کارشناس ارشد دفتر هیات های نظارت دانشگاه های استان اصفهان به ایرنا گفت: بر اساس آخرین آمار در مجموع 185 واحد دانشگاهی و آموزش عالی ( بدون احتساب دانشگاه های پزشکی) در استان وجود دارد که 9 واحد غیر فعال است.
محمود حبیب اللهی افزود: همه 23 شهرستان استان اصفهان دارای دانشگاه است بطوریکه شهرستان های چادگان و فریدونشهر نیز هر کدام دارای یک دانشگاه هستند.
وی بیشترین تعداد دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی را در شهرستان اصفهان با 72 واحد ( 38 درصد از مجموع موسسه ها) اعلام و تصریح کرد: 65 درصد دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی در 6 شهرستان اصفهان، کاشان، شاهین شهر و میمه، نجف آباد، خمینی شهر و لنجان مستقرند.
وی بیشترین توزیع دانشگاه ها را در مناطق مرکزی و غربی استان اصفهان دانست و گفت: پس از اصفهان، بیشترین تعداد واحدهای آموزش عالی در شهرستان کاشان مستقر است.
با وجود تعداد بالای تعداد واحدهای آموزش عالی در استان اصفهان، آمار مشخصی از تعداد صندلی های خالی در این دانشگاه ها و موسسه ها وجود ندارد و خبرنگار ایرنا این موضوع را از طریق دفتر هیات های نظارت استانی پیگیری کرد.
با وجود پیگیری های دفتر هیات های نظارت استانی از دانشگاه های مختلف، فقط تعدادی از آنها آمار ظرفیت های خالی دانشجویی خود را اعلام کردند.
بدین ترتیب دانشگاه پیام نور استان اصفهان تعداد دانشجویان در حال تحصیل در همه واحدها و مراکز این دانشگاه را حدود 52 هزار تن و تعداد ظرفیت های خالی را نزدیک هشت هزار ظرفیت اعلام کرد.
دانشگاه جامع علمی کاربردی استان اصفهان نیز تعداد دانشجویان در حال تحصیل در این دانشگاه را نزدیک 32 هزار تن و تعداد ظرفیت خالی را نزدیک 16 هزار ظرفیت اعلام کرد.
همچنین دانشجویان در حال تحصیل در مراکز مختلف دانشگاه فنی و حرفه ای استان اصفهان نزدیک به 14 هزار و 500 نفر و تعداد ظرفیت خالی در این دانشگاه 135 ظرفیت است.
از میان 31 دانشگاه و مرکز آموزش عالی غیر انتفاعی در استان نیز فقط پنج موسسه درباره تعداد صندلی های خالی پاسخ دادند که در این مراکز با مجموع نزدیک به 6 هزار دانشجو، نزدیک به هشت هزار صندلی خالی وجود دارد.
در مجموع حدود 40 هزار دانشجو در دانشگاه ها و موسسه های غیر انتفاعی استان اصفهان تحصیل می کنند.
دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان تا زمان مخابره گزارش، آماری از تعداد ظرفیت های خالی اعلام نکرد.
دانشگاه های دولتی اصفهان، صنعتی اصفهان، هنر اصفهان و پردیس های دانشگاه فرهنگیان اصفهان نیز اعلام کردند که مشکلی در زمینه ظرفیت خالی ندارندو حتی برخی از آنها بیش از ظرفیت موجود، اقدام به پذیرش دانشجو کرده اند.
در مجموع آمار ظرفیت های خالی در دانشگاه های غیر دولتی استان اصفهان بدون احتساب دانشگاه های آزاد و 26 دانشگاه و مرکز غیر انتفاعی استان حدود 32 هزار صندلی است.
دبیر هیات های نظارت استانی دانشگاه های اصفهان به ایرنا گفت: در دانشگاه های دولتی استان مشکل جدی در زمینه ظرفیت خالی وجود ندارد بلکه بیشتر دانشگاه های غیر دولتی با این معضل مواجه هستند.
اسکندر قلی پور شهرکی افزود: باید دید سیاست های وزارت علوم برای رفع این معضل چیست.

* چه کسانی صندلی های خالی را پر می کنند؟
با توجه به حجم بالای ظرفیت های خالی در دانشگاه های کشور که وزیر علوم آنها را حدود یک میلیون و 700 هزار صندلی اعلام کرد این سئوال پیش می آید که آیا قرار است این صندلی ها همچنان خالی بماند یا برای پر کردن آنها برنامه و سیاستی در پیش است.
وزیر علوم با بیان اینکه ناچار به ساماندهی این موضوع هستیم، گفته است: طرح آمایش آموزش عالی در حال تصویب است که همه باید پس از تصویب از آن پیروی کنند.
فرهادی گفت: در طرح آمایش، کشور به 10 منطقه تقسیم می شود و دانشگاه های مادر و قدیمی تر محور خواهند بود.
وی با تاکید بر اینکه طرح ساماندهی آموزش عالی را به شدت باید دنبال کنیم، گفت: رشته ها را باید تقسیم کرد و نمی توان همه مقاطع و رشته ها را به همه مراکز آموزش عالی داد.
مشاور عالی سازمان سنجش آموزش کشور نیز با اشاره به اینکه غول کنکور از دوره کارشناسی به دوره تحصیلات تکمیلی رفته است، می‌گوید: دانشگاه‌ها باید روی کیفیت و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی بیشتر از قبل تلاش کنند.
حسین توکلی می افزاید: همچنین دانشگاه‌ها باید با افزایش پذیرش دانشجوی غیرایرانی و اصلاح سیاست‌های پذیرش دانشجو به این وضعیت سر و سامانی دهند.
بنظر می آید با توجه به رویکرد جدید دانشگاه های کشور برای بین المللی شدن بویژه پس از گشایش های بین المللی که بدنبال توافق هسته ای و اجرایی شدن سند برجام بوجود آمده است، پذیرش دانشجویان غیر ایرانی یکی از سیاست های آموزش عالی کشور برای پر کردن ظرفیت های خالی دانشگاه ها باشد.
در دو سال اخیر بسیاری از دانشگاه های کشور بویژه دانشگاه های برتر و بزرگ اقدام به عقد تفاهمنامه همکاری با دانشگاه های مختلف خارجی کرده اند تا زمینه انتقال و پذیرش دانشجوی غیر ایرانی برای آنها بیش از پیش فراهم شود.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان در این باره به ایرنا گفت: دانشگاه های کشورمان باید به گونه ای برنامه ریزی کنند تا عرضه مشتری پسندتری برای علاقه مندان به تحصیل در دانشگاه در داخل و خارج کشور داشته باشند.
یوسف شاقول افزود: دانشگاه های کشور بویژه دانشگاه های سطح یک و برتر باید با ارتقای شاخص های آموزشی و پژوهشی و استانداردسازی بین المللی، جامعه هدف خود را بیش از پیش معطوف به خارج کشور کنند تا زمینه جذب دانشجویان خارجی فراهم شود.
وی با بیان اینکه دانشگاه ها باید برنامه های میان مدت و بلند مدت با نگاه به آینده داشته باشند، اظهار کرد: در تعدادی از دانشگاه ها از جمله دانشگاه اصفهان، مسئول بین المللی سازی در دانشکده های مختلف تعیین شده است.
معاون آموزشی دانشگاه اصفهان، مباحث اجتماعی و اقتصادی کشور را در ایجاد پدیده ظرفیت خالی موثر دانست و گفت: باید بررسی شود که چرا جوانان میل کمتری نسبت به گذشته برای ورود به دانشگاه ها دارند و از طرفی باید با اختصاص بودجه های مناسب، دانشگاه ها را کارآمدتر و روزآمدتر کنیم.
شاقول همچنین گسترش دانشگاه های نسل سوم و کارآفرین را با توجه به نیازهای بازار کار کشور در جهت رفع معضل صندلی های خالی موثر دانست.
حال باید دید که سیاست آموزش عالی و وزارت علوم کشور برای رفع معضل صندلی های خالی دانشگاه ها چیست و آیا این صندلی ها با دانشجویان خارجی پر می شوند یا تدبیر دیگری برای آنها اندیشیده می شود.