ستاره ای که از آسمان برای راهنمایی بشر درخشید

نغمه تولد پیامبری حق پرست به گوش رسید و مردی از آن سوی آسمان طلوع کرد. میلادش بر همه موحّدان و حق پرستان جهان مبارک باد.

الفبای زندگی پیامبری آسمانی در مکتب خانه عشق تولد یافت. آنجا که قرار نبود برای عیسی مسیح (ع) پدری باشد و مادرش مریم او را پرورش دهد. مسیح (ع) در بلاغت شیوای صلح و دوستی اعجاز آفرید و بر حقانیت رسالتش نابینا را شفا داد. بلاغت در هنری که تنها مخصوص پاکان و مقربین درگاه احدیت است.

لحظه ها به بار نشست و پس از ۹ ماه مریم از سوی حضرت الله پسری آورد تا در زمین همچون ستارگان بدرخشد و بذر نیکی بکارد.

حضرت مسیح (ع) پیامبری است که لحظه ای در رسالت فراگیر خود در نجاتِ بشرِ گرفتار در گردابِ خود پرستی ها و سستی ها نشد و از آرمان خداپرستی دفاع کرد و میراثی مقدس و جاودانه در تاریخ بشر بنیاد نهاد.

ازدامان مریم پاک پسری متولد شد تا مردم را از ظلمت و گمراهی و جهل نجات دهد و خدا پیغام داد. « یا مَریمُ إنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسیحُ عِیسَی ابنُ مَریمَ وَجیِهاً فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ و مِنَ المُقَرَّبینَ

ای مریم! خدا تو را به کلمه‏ ای از جانب خودش بشارت می‏دهد که نامش مسیح ، عیسی بن مریم است؛ در حالی که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان الهی است.

حضرت مریم علیه االسلام از بانوان برگزیده ای است که خداوند متعال از او به بزرگی و عظمت یاد می کند و او را از هرگونه آلودگی منزه می داند؛ بانویی که شایستگی تربیت یکی از بزرگ ترین پیامبران الهی را در دامان خود پیدا کند، بی شک دارای فضایل و کمالات بسیار است. مقام بلند او تا آن جاست که صلاحیت گفت و گو با فرشتگان الهی را پیدا کرد. فرشتگان با او سخن می گفتند و سخنان او را می شنیدند و از این برتر آن که او فرشتگان را می دید و فرشتگان نیز او را می دیدند و او را از مقام بلندی که پیش خدا دارد با خبر می ساختند.

مریم بسی به نام بود لیکن

رتبت یکی است مریم عذرا را

قرآن مجید در سوره نساء به باروری حضرت مریم اشاره می کند و او را عاری از گناه و پاک از تهمت می داند و در آیه ۴۲ سوره آل عمران مریم را از زنان برگزیده جهان معرفی می کند. در تفسیر درّالمنثور نیز آمده است که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «شریف ترین زنان جهان، مریم دختر عمران، خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمّد صلی الله علیه و آله وسلم و آسیه زن فرعون هستند».

پیامبری از تبار صلح و دوستی خلق شد

مریم در آن هنگام حالتی میان شادی و غم سراسر وجودش را فرا گرفت تا قبل از این، چنین احساسی را هیچ گاه تجربه نکرده بود. مردمانی گرداگردش را گرفته بودند و با نگاه های سرد و سنگین خود بر وجودش تازیانه تهمت می زدند رو به او کردند و «گفتند: ای مریم، کار بسیار عجیب و بدی انجام دادی. ای خواهر هارون! نه پدرت مرد بدی بود و نه مادرت زن بد کاره ای. مریم که روزه سکوت داشت، به کودکش اشاره کرد. گفتند: «چگونه با کودکی که در گاهواره است سخن بگوییم؟» ناگهان کودک زبان به سخن گشود و گفتند: «من بنده خدایم؛ او کتاب (آسمانی) به من داده و مرا به پیامبری برانگیخته و مرا هر جا که باشم، وجودی پر برکت قرار داده و تا زمانی که زنده ام مرا به نماز و زکات توصیه فرموده است… سلام (خدا) بر من، در آن روز که متولد شدم و در آن روز که می میرم. و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد.

نجوای قرآن درباره حضرت مسیح (ع)

قرآن کریم در آیه ۳۴ سوره مریم، حضرت عیسی پسر را در بیانی رسا و زیبا به همگان معرفی می کند: «این است عیسی پسر مریم؛ گفتار حقی که در آن تردید می کنند». در سوره مبارکه مریم درباره تولد حضرت عیسی به تفصیل سخن رفته است. هم چنین در سوره های نساء، توبه، مائده، آل عمران و تحریم از آن حضرت نام برده شده است. در قرآن مجید نام حضرت مسیح ۲۳ مرتبه با اسم «عیسی» یازده بار با نام «مسیح» و دو مرتبه با وصف «ابن مریم» آمده است.

ذکر نام انبیای الهی در قرآن، نشان از عظمت مقام و تأکید بر الگو گرفتن از سیره زندگی آنان دارد.

حضرت مسیح علیه السلام در قرآن، «کلمه خدا» معرفی شده و این وصف در میان همه پیامبران تنها به او اختصاص یافته است. قرآن در سه آیه، این وصف را برای حضرت مسیح علیه السلام به کار برده است. این وصف اشاره به مخلوق بودن عیسی علیه السلام می کند. همان گونه که کلمات مخلوق ماست، موجودات عالم آفرینش نیز مخلوق خداست. همان گونه که کلمات اسرار درون ما را بیان می کنند و نشانه ای از صفات و روحیات ماست، مخلوقات این عالم نیز روشنگر صفات جمال و جلال خدایند. منتها این کلمات با هم متفاوتند؛ بعضی برجسته و بعضی ساده و کوچکند. عیسی علیه السلام نیز از نظر آفرینش برجستگی خاصی داشت و آن این بود که او بدون واسطه پدر آفریده شده بود.

اعتقاد به نبوت حضرت مسیح علیه السلام و ارتباط او با منشأ وحی از محکم ترین باورهای ماست

از دیدگاه اسلام تمام ادیان آسمانی برای استقرار حاکمیت الهی، پیوند انسان با خداوند متعال و نجات بشر از مرداب هوا پرستی ظهور کرده اند. از این رو هیچ کدام از پیامبران الهی دیگری را رد نکرده، بلکه پیامبرانِ پیش از خود را تصدیق کرده و به آمدن پیامبری پس از خود نوید داده اند. بر این اساس در فرهنگ اسلامی، ایمان به همه پیامبران الهی و احترام به پیروان راستین آنان از اعتقادات راسخ مسلمانان شمرده شده است. اعتقاد به نبوت حضرت مسیح علیه السلام و ارتباط او با منشأ وحی از محکم ترین باورهای ماست.

خصلت های زیبای حضرت عیسی (ع)

حضرت مسیح علیه السلام مردمان را از قضاوت نا به جا درباره دیگران باز داشته است در انجیل متی باب هفت، در آیات ۱ تا ۳ آمده است: «درباره دیگران قضاوت مکنید تا مورد قضاوت قرار نگیرید. همان طور که شما دیگران را محکوم می کنید خودتان نیز محکوم خواهید شد. چرا پرکاهی را که در چشم برادرت هست می بینی، ولی در فکر چوب بزرگی که در چشم خودداری نیستی

چون به سخن نوبت عیسی رسید

عیب رها کرد و به معنی رسید

عیب کسان را منگر و احسان خویش

دیده فرو بر به گریبان خویش

در انجیل متی ریاکاران در تشبیهی بدیع این گونه نکوهش شده اند: «وای بر شما ریاکاران که مثل مقبره های سفید شده ای هستید که ظاهری زیبا دارند، اما داخل آنها پر از استخوان های مردگان و انواع پلیدی است. شما ظاهراً مردمانی درستکار، ولی در باطن پر از ریاکاری و شرارت هستید.

قالب تو رومی و دل زنگی است رو که نه این شیوه یک رنگی است

با تن رومی، دل زنگی که چه رنگ یکی گیر، دورنگی که چه؟

رنگِ دو رنگی به دورنگان گذار زان که دورنگی همه عیب است و عار

به که شفاجو زمسیحا شوی بو که از این عیب مبرّا شوی

در انجیل متی از قول حضرت عیسی علیه السلام آورده است: «سوال کنید که به شما داده خواهد شد؛ بطلبید که خواهید یافت؛ بکوبید که در به روی شما باز خواهد شد».

تلاش در راه رسیدن به مقصود و پایداری در برابر موانع، اگر همراه با امید و توکل باشد، حتماً به ثمر خواهد نشست. مولوی در این باره می گوید:

سایه حق بر سر بنده بود

عاقبت جوینده یابنده بود

گفت پیغمبر که چون کوبی دری

عاقبت زآن در برون آید سری

حضرت مسیح علیه السلام پیوسته مردمان را به احسان و نیکوکاری به هم نوعان دعوت می کرد. در انجیل از قول حضرت عیسی علیه السلام آمده است: «کسی که بذر نیکو می کارد پسر انسان است. در آن زمان نیکان در ملکوت خدا مانند خورشید خواهند درخشید. هر که گوش شنوا دارد بشنود». حافظ شاعر شیرین سخن پارسی این سخن را در شعری زیبا، چنین آورده است:

مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو

یادم از کِشته خویش آمد و هنگام درو

گفتم: ای بخت بخسبیدی و خورشید دمید

گفت: با این همه از سابقه نومید مشو

گز روی پاک و مجرد چو مسیحا به فلک

از فروغ تو به خورشید رسد صد پرتو

رفتارائمه اطهار (ع) با اقلیت های مذهبی

سیره عملی حضرت علی علیه السلام درباره اقلیت های مذهبی، همواره بسیار عالی انسانی و مصداق روشنی از اجرای عدالت و حاکمیت اسلامی بود. یک روز امام علیه السلام پیرمردی مسیحی را بر سر راه دید که از گدایی می کند. حضرت ناراحت شد و فرمود: «تا وقتی جوان بود از او کار کشیدید و اکنون که پیر شده است رهایش کرده و به حال خود وانهاده اید»؟! آن گاه دستور داد تا هزینه زندگی او را از بیت المال بپردازند.

ابن بصیر، که یکی از یاران امام صادق علیه السلام است می گوید: از ایشان پرسیدم: چرا خداوند یکتا عیسی را بدون پدر و سایر مردم را از پدران و مادرانشان آفرید؟ امام در پاسخ فرمودند: «برای آن که مردم به تمام و کمال از قدرتش آگاه شوند و بدانند که او قادر است مخلوقی از زن و بدون واسطه مرد، خلق کند؛ همان گونه که قادر است مخلوقی را بدون مرد و زن خلق کند. خداوند عزوجل چنین کرد تا مردم بدانند که او بر هر چیزی تواناست.»

حواریون، منزه از آلودگی ها

حواریون جمع «حواری» از ماده «حور» به معنی شستن و سفید کردن است. بعضی گفته اند: علت نام گذاری شاگردان حضرت عیسی به این نام، این است که آنان قلبی پاک و روحی با صفا داشتند و در پاکیزه و روشن نمودن افکار مردم از آلودگی کوشش می کردند. در کتاب شریف عیون اخبار الرضا، از امام هشتم چنین روایت شده است: از حضرت سوال شد: چرا حواریون به این نام خوانده می شوند؟ فرمودند: «جمعی از مردم فکر می کنند که آنها شغل لباس شویی داشتند؛ ولی به نظر ما بدان علت است که آنها خود را از آلودگی پاک کرده بودند».

قرآن کریم در آیه ۱۵۷ سوره نساء بر پندار قوم یهود و عقیده بعضی از فِرق مسیحیت درباره مرگ حضرت عیسی خط بطلان می کشد. در این آیه آمده است: «گفتند: ما مسیح، پیامبر خدا، را کشتیم. آنها او را نکشتند و دار نزدند؛ بلکه امر بر آنها مشتبه شد. آنان که درباره انتقال حضرت مسیح به عالم بالا اختلاف و گفت و گو می کنند در شک و تردیدند. یقیناً عیسی کشته نشده است؛ بلکه خداوند او را نزد خود برد که او قادر و داناست».

درباره عروج حضرت عیسی علیه السلام سخنان بسیار گفته اند: بسیاری از مورخان معتقدند: یهودا اسخر یوطی، یکی از حواریون، فریب دنیا را خورد و محل اختفای حضرت عیسی را به یهودیان نشان داد. اما مسلماً یهودیان نتوانستند حضرت را دستگیر کنند و زمانی که وارد آن مکان شدند، خداوند او را به آسمان بالا برد و شخص دیگری که شبیه او بود به دار آویخته شد و او هر چه فریاد زد که من عیسی نیستم، نپذیرفتند. بعضی گفته اند او همان اسخریوطی بوده و بعضی گفته اند او همان مأموری بود که وارد آن مکان شد و هر چه گشت عیسی را نیافت و وقتی بیرون آمد شبیه او شد و دیگران که بیرون بودند او را دستگیر کرده، به دار آویختند. اما در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است: «حضرت عیسی به حواریون گفت: خدای تعالی به من وحی کرده است که مرا در این ساعت نزد خود خواهد برد. کدام یک از شما حاضرید جان خود را فدا کنید و در بهشت با من باشید؟ جوانی از بین آنان برخاست و اعلام آمادگی کرد. پس خدا او را شبیه عیسی کرد و یهود او را دستگیر کرد و به دار آویخت».

تنها مسلمانان نیستند که عقیده به معراج دارند. این عقیده در میان پیروان ادیان دیگر نیز وجود دارد و درباره حضرت عیسی علیه السلام نیز دیده می شود؛ چنان که درانجیل مرقس باب ۶، انجیل لوقا باب ۲۴ و انجیل یوحنا باب ۲۱ می خوانیم که عیسی به آسمان ها صعود نمود (به معراج همیشگی رفت).

الگویی نیکو برای همه

قرآن مجید در آیه ۱۲۰ سوره هود سرگذشت پیامبران پیشین و شخصیت های بزرگ و برجسته الهی را درس آموزنده، موعظه حسنه و مایه آرامش روح و ثبات قلب و تقویت اراده و ایمان و موجب بیداری و تذکر و تفکر مؤمنان می داند. در حقیقت، زندگی عبرت انگیز، پیامبران بزرگ آسمانی، الگوی حسنه ای است که در رسیدن به کمال، پرتو روشنی بخش بر زندگی انسان ها می تاباند. قرآن کریم در آیات بسیار درباره حضرت عیسی علیه السلام و عظمتش سخن گفته و او را به عنوان یکی او پیامبران اولوالعزم ستوده است. از این رو شایسته است که مسلمانان و همه مسیحیان جهان، راه واقعی و سرگذشت حقیقی او و مادر پاکدامن و باتقوایش را از قرآن بیاموزند و از این راه در طریق سعادت و کمال گام بردارند.

مسیح به زبان هنر

شاعران عارفِ پارسی گوی هم چنان که در کلامشان از قرآن بهره های فراوانی برده اند و آیات قرآنی و احادیث نبوی در سطر سطر شعرشان جاری است، گاه از کتب آسمانی دیگر نیز غافل نمانده اند و گهگاه اشاراتی از انجیل و تورات در شعر خود آورده اند ذکر نام، شرح صفات، بیان کرامات و معجزات پیامبران الهی، مطلبی است که در شعر شاعران ایران زمین به فراوانی یافت می شود. از این روست که سرگذشت عبرت انگیز حضرت عیسی علیه السلام ، تمثیلات، پندها و معجزات آن حضرت نیز، دفتری ویژه در ادبیات ایران دارد. در شعر شاعرانی چون خاقانی، رودکی، ناصرخسرو و سنایی اشعاری را می یابیم که نام حضرت مسیح در آنها آمده است. حضور انبیای الهی در شعر شاعران، به سبب داشتن علایق دینی و توجه مردمان به کردار و رهنمودهای آن بزرگواران بوده است.

در میان مسیحیان، روز یکشنبه از تقدسی خاص بهره مند است. در این روز مسیحیان کسب و کار خویش را رها کرده برای عبادت به کلیسا می روند. درباره احترام این روز سخن های بسیار گفته اند. قرآن مجید در آیه ۱۱۴ سوره مائده آورده است: حضرت عیسی علیه السلام از خداوند خواست تا از آسمان مائده ای بر او فرو فرستد. در روایات ما، روز فرود مائده که حضرت عیسی آن را عید خواند روز یکشنبه بوده است و شاید یکی از علل احترام روز یکشنبه در نظر مسیحیان همین امر است.