پیگیری مشکلات مردم توسط خبرنگار منوط به پذیرفتن نقش حرفه‌ای خبرنگار در جامعه است
به گزارش پایگاه تحلیلی خبری پونه زار، روز خبرنگار با دنیایی از تقدیرها و اظهار نظرها پیرامون خبرنگاری و لزوم حمایت از خبرنگار سپری شد؛ صحبت هایی که در سال های گذشته نیز انجام می شد و بعد از گذشتن «روز خبرنگار»، خبرنگار می ماند و دنیایی از مسائل و مشکلات و بی احترامی ها.
اما حقیقت خبرنگاری چیزی فراتر از این مباحث بوده و اهمیت رسانه و نقش خبرنگار در پیشرفت جامعه مسأله ای انکارناپذیر است که آن را از سمانه خودچیانی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات و کارشناس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، جویا شدیم.
-پونه زار: رسانه در جامعه چه اهمیتی دارد؟
– تمرکز گروه های وسیع انسانی در شهرهای بزرگ، فراوانی جمعیت، پیچیدگی زندگی اجتماعی، همبستگی ها و روابط بین المللی، ناامنی ها، دگرگونی های فرهنگی و غیره از جمله عواملی هستند که نیاز انسان ها را به استفاده از «وسایل ارتباط جمعی» به وجود آورد.
در دانش ارتباطات، رسانه ها به دو گروه سنتی و مدرن تقسیم و مطبوعات کتبی، سینما، رادیو، تلویزیون و رسانه های آنلاین و مبتنی بر اینترنت را شامل می شوند که کارکردهای مختلفی می توانند داشته باشند و مرحوم دکتر «کاظم معتمد نژاد»، پدر علم ارتباطات ایران در کتاب «وسایل ارتباط جمعی» کارکردهای خبری و آموزشی، رهبری و راهنمایی، تفریحی و تبلیغی را برای رسانه ها برشمرده است.
بسیاری نیز رسانه ها را به عنوان رکن چهارم دموکراسی عنوان می کنند، چرا که رسانه با توجه به ماهیت اطلاع رسانی و نظارتی خود می تواند بر سه رکن دیگر حکومت ها نظارت کرده و منجر به تحولات کلان اجتماعی شود.
اگر به اثرات رسانه به صورت جزئی بنگریم، می بینیم که این پدیده تمام ابعاد زندگی ما را از فرهنگ گرفته تا سیاست، اجتماع و حتی اقتصاد را تحت تأثیر خود قرار داده است. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان برای رسانه علاوه بر کارکرد اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، کارکردهای روان شناختی نیز قائلند، چرا که می تواند باورها و ارزش های یک جامعه را نیز متحول یا متأثر سازد.
علاوه بر آن امروزه رسانه ها موجب فرهنگ سازی و القای سبک زندگی نیز می شوند. به عنوان مثال پیشرفت فناوری و رشد شبکه های اجتماعی جذاب به عنوان رسانه های فراگیر و جدیدتر، زمینه ناهنجاری ها و رفتارهای متضاد با جامعه کنونی را فراهم کرده است و ما را با چالش الگوپذیری به ویژه توسط جوانان و روی آوردن به جرایم اجتماعی، اخلاقی و خانوادگی روبرو می کند.
– پونه زار: چه زمانی رسانه خبری می تواند در جهت حل مشکلات مردم و پیشرفت جامعه قدم بر دارد؟
– رسانه زمانی می تواند در مسیر کارکردهای خود گام بردارد که نیاز مخاطبان و کاربران را بشناسد چرا که کشور ما، جامعه ای در حال توسعه و گذار است و انبوه اطلاعات بدون توجه به نیازهای مخاطب نه تنها به پیشرفت جامعه کمکی نمی کند، بلکه منجر به فراموشی فرهنگ اصیل و سنت های مطلوب جامعه نیز خواهد شد.
کارشناسان عرصه ارتباطات از رسانه به عنوان «صدای مردم» یاد می کنند. زیرا رسانه می تواند تریبونی برای عامه مردم باشد تا از این طریق مشکلات و مسائل خود را بیان کنند. اگر رسانه در اختیار عموم مردم نباشد و به وسیله آن صدای مردم شنیده نشود، نمی تواند در حل مسایل و مشکلات جامعه مفید واقع شود.
از طرفی رسانه هم به عنوان ابزار و وسیله ارتباطی باید در جامعه شناخته شود تا بتواند رسالت خود را به خوبی ایفا کند و در برابر انتشار مطالب و محتوای خود با سیلی از توهین و انتقاد از سمت جامعه مواجه نگردد و این امر میسر نمی شود مگر با بالارفتن آستانه تحمل جامعه.
– پونه زار: خبرنگار چه تاثیری بر جامعه می گذارد؟
– خبرنگار به عنوان گزارشگر رویدادها و حوادث جامعه، نقش مهمی در بیان مسائل و مشکلات و جستجوی راه حل ها دارد. داشتن روحیه و طبع گزارشگری، بدون دستکاری و تحریف حوادث، داشتن اراده ای قاطع در پیگیری اخبار و حوادث روزمره و غیره از جمله ویژگی های مهم یک خبرنگار به شمار می آید.
خبرنگار با داشتن ویژگی های فوق، می تواند در بیان قاطع مشکلات جامعه نقش خود را ایفا کند و این امر زمانی اتفاق می افتد که نقش حرفه ای آن در جامعه پذیرفته شود. آزادی بیان و عقیده، عدم تحریف اخبار و از همه مهم تر امنیت جانی و مالی خبرنگار موجب می شود که یک خبرنگار بتواند وظیفه خود را دقیق و صحیح انجام دهد.
– پونه زار: رسانه در جوامع کوچک همچون شهرستان ما چه نقشی می تواند ایفا کند؟
– همانطور که گفته شد یکی از وظایف رسانه ها «خبری و آموزشی» است. افراد برای این که بتوانند در جامعه و در فعالیت های اجتماعی خود راه مناسب تری انتخاب کنند باید در جریان اخبار و اتفاقاتی که در محیط اطراف شان می افتد، قرار گیرند. امروزه هم با گسترش رسانه ها، توسعه فضای سایبری و رسانه های آنلاین افراد بیش از پیش به آگاهی و اطلاع از رخدادهای مختلف احساس نیاز می کنند.
به عنوان مثال فردی که سال هاست دور از این شهرستان زندگی می کند و در این سال ها کمتر در جریان حوادث و اتفاقات روزمره شهر خود قرار گرفته است؛ در سال های اخیر به دلیل گسترش رسانه های آنلاین و شبکه های اجتماعی، از تمامی حوادث و اتفاقات شهر آگاه می شود. این شاید همان چیزی است که مارشال مک لوهان از آن به عنوان «دهکده جهانی» یاد می کند که جهان توسط فناوری های ارتباطی به یک دهکده کوچک تبدیل شده و اطلاعات از هر چهارگوشه جهان به هر نقطه، در همان زمان، حرکت می‌کنند.
تفاوتی که جامعه کوچک ما (فریدونشهر) با جوامع بزرگ شهری دارد این است که رسانه ها نه تنها باید در مسیر آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به مردم استفاده شود، بلکه باید راهگشای تقویت تعامل اجتماعی و ارتباطات فردی هم باشد.
نکته ای که این جا حائز اهمیت است، آسیب هایی است که رسانه های جدیدتر شامل شبکه های اجتماعی موبایلی به همراه دارند. جامعه کوچک ما از معدود اجتماعاتی است که دارای تعاملات فردی و اجتماعی قوی و پایدار در زندگی روزمره است و نباید اجازه دهیم فناوری های مدرن، همه جنبه های زندگی ما را دربرگرفته و ما را آن چنان غرق در سبک های جدید زندگی کند که تعامل با همنوعان و همشهریان خود را فراموش کنیم یا این که به خاطر عدم تغییر و هم خوانی سبک زندگی با زندگی مدرنی که این وسایل به نمایش می گذارند، عده ای را منزوی کنیم. بلکه باید همیشه در خاطرمان باشد زندگی اجتماعی و تعاملات فردی ما با آنچه در جوامع بزرگ شهری جریان دارد، تفاوت های عمده ای دارد چرا که ما مردمانی اصیل و سنتی هستیم که از این وسایل تنها به هدف اطلاع رسانی و آگاهی بخشی استفاده می کنیم، نه تغییر کلی سبک زندگی خود و منزوی شدن از اجتماع.
– پونه زار: آیا «استفاده از رسانه» در جامعه به فرهنگ سازی نیاز دارد؟
– امروزه ما با انبوهی از اطلاعات سروکار داریم و در مقابل بمباران اطلاعاتی آن ها قرار گرفته ایم. این بمباران اطلاعاتی برای جامعه ما که جامعه ای در حال گذار است، چالش های جدیدی ایجاد کرده. میزان و نحوه بهره مندی صحیح از این اطلاعات یکی از این چالش هاست. تا زمانی که نتوانیم از رسانه ها به درستی استفاده کنیم نه تنها مفید نخواهند بود، بلکه آسیب های جدی متوجه افراد می شود.
شاید بهتر باشد به جای استفاده از عبارت «فرهنگ استفاده از رسانه»، از «سواد رسانه ای» سخن بگویم. دانستن اینکه افراد به کمک رسانه چه چیزی را به دست می آورند و در مقابل چه چیزهایی را از دست می دهند تنها به کمک آموزش و سواد رسانه ای میسر می شود.
علاوه بر این با توجه به توسعه روز افزون رسانه و نیز رشد ارتباطات انسانی، اگر استفاده درست و مطلوب از رسانه صورت نگیرد ارتباطات انسانی دچار اختلال می شود. به عنوان مثال، نحوه تفسیر اخبار و اطلاعات، به میزان سواد رسانه ای و اطلاعاتی افراد بستگی دارد. از آن جا که در بسیاری از موارد، رسانه تعبیر و تفسیر خود را از اخبار یا سایر رویدادها به مخاطب ارائه می دهد، در صورت نبود سواد رسانه ای، مخاطب تحت تأثیر تفاسیر القا شده رسانه قرار می گیرد و از قدرت تفسیر، تجزیه و تحلیل خود نمی تواند استفاده کند. شاید یکی از راهکارهای مفید برای جلوگیری از تسلط رسانه بر زندگی روزمره افراد و تغییر سبک زندگی، آموزش و ارتقای سواد رسانه ای است.
انتهای پیام/
باسلام عالی بود، ازاین که این مصاحبه جالب راترتیب دادید سپاسگزارم استفاده کردیم، ازنکته بینی ودقت نظر خبرنگارمحترم پونه زارآقای جدیدی ومیهمان ارجمندشان سرکارخانم خودسیانی وبیانات ارزشمندشان سپاسگزارم.