آیین شب یلدا در فریدونشهر سوغات کهن گذشتگان است

وجیهه مطهری خبرنگار ایمنا: شب یلدا یا شب چلّه بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است که این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در اول ماه دی مربوط می‌شود.
یلدا و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است که انجام آیینی خاص در این شب بهانه ای است برای با هم بودن.
آیین ها و سنت های نیکوی شب یلدا از روزگاران قدیم در بین اجداد و بزرگان ما جریان داشته و جالب توجه آن است که بر خلاف سایر سنت ها و آیین ها مراسم های این شب هر سال پر بارتر و پر رونق تر برپا می شود.
ایرانیان باستان شب یلدا را شب تولد الهه مهر میترا می پنداشتند و به همین دلیل این شب را جشن می گرفتند و گرد آتش جمع می شدند و شادمانه رقص و پایكوبی می كردند.
خوشبختانه آیین و جشن شب چله بزرگ تا به امروز در تمامی سرزمین کهن ایران و در بین تمام خانواده های ایرانی برگزار می شود و بعد از عید بزرگ ایرانیان یعنی نوروز تنها جشنی است كه همواره در میان مردم پایدار مانده است.
آیین های یلدا در شهرستان فریدونشهر
یلدا و جشن‌های آن یك سنت دیرینه در ایران است و به عنوان یك جشن آریایی از هزاران سال قبل رواج داشته است.
شاید جالب ترین و ارزشمندترین سنت شب یلدا را بتوان جشن گردهمایی و آیینی خویشاوندان و دوستان نزدیك دانست که همه ما باید این شب و سنت حسنه آن را قدر بدانیم.

گر رسم‌ها و آیین‌های شب یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله ایرانیان کهن بدانیم، گرفتن فال حافظ در شب یلدا، در سده‌های اخیر به آیین‌های شب یلدا افزوده شده که در برخی از خانواده ها این به صورت سنت درآمده و بسیاری از افراد شاهنانه خوانی و گرفتن فال حافظ را در بین خانواده و خویشان خود در این شب غنیمت می دانند.
در بین مردم شهرستان فریدونشهر نیز کم و بیش گرفتن فال حافظ پابرجاست ولی شاهنامه خیلی کم رنگ شده است.

کرسی نشینی

در گذشته های نه چندان دور تمامی مردم شهرستان فریدونشهر که در منطقه ای سرد و کوهستانی زندگی می کردند و خبری از ابزارهاي گرمازاي تکنولوژي جديد نبود داشتن کرسی برای گرم کردن خانه و دور کرسی نشینی معمولا و شاید زودتر از شب یلدا آغاز می شد و اعضای خانواده از کوچک و بزرگ دورکرسی می نشستند و چایی، میوه و آجیل خود را بر روی کرسی میل می کردند.
متاسفانه کرسي و فرهنگ مربوط به آن به ویژه در شهرها درحال فراموشي است ولی در روستاهای این منطقه هم چنان از کرسی استفاده می کنند و چیزی که جالب توجه است رو آوردن برخی از خانواده ها به کرسی و ساختن کرسی توسط نجاران در چند سال اخیر افزایش یافته است و حتی برخی از خانواده ها حداقل برای شب یلدا بساط کرسی را پهن می کنند.

خوراکی های شب یلدا

خوردني هاي ويژه شب يلدا ميوه هاي فصل تابستان مثل خربزه، هندوانه، انگور و انار بوده است که در حال حاضر هندوانه و انار پای ثابت خوراکی های شب یلدا در بین خانواده ها است.
آجيل شب یلدا عموما شامل شب چله (دانه های گندم و نخود برشته)، تخم هندوانه و کدو، بادام، پسته، فندق، کشمش، انجير و توت خشک بوده است و در بسياري از شب نشيني های شب یلدا خورده می شده.
خشک کردن انگور به دلیل در دسترس نبودن این میوه برای شب یلدا از قدیم در بین مردم فریدونشهر مرسوم بوده که در شب چله نخ های آویزان انگور را باز کرده و در این شب به همراه خانواده و خویشان میل می کردند که خوشبختانه این رسم هنوز پابرجاست و حتی زوج های جوان نیز چنین کاری را انجام می دهند.
اکثر مردم فریدونشهر در شب یلدا به خانه بزرگترها رفته و شب را دور هم سپری می کنند و پدر و مادرها برای دختران خود که به خانه بخت رفته اند در شب یلدا هدیه می برند و حتی این رسم برای تازه عروسان نیز صادق بوده و دامادها به صورت مفصل این آیین را به جا می آورند.

در قدیم رسم بوده که داماد در شب یلدا برای عروس نان محلی، اگدکی، آجیل و پارچه ای زیبا می خرید و به خانه عروس می برد که این رسم امروزه جای خود را به آجیل های پر رنگ و بو،‌ طلا و زیورآلات و سایر اقلام خوراکی داده است.
تقریبا همه رسم ها و آيين هاي شب يلدا کم و بیش در مناطق مختلف کشور حفظ شده و تنها کرسی نشینی بوده که در حال فراموشی است.
برگزاري آيين و رسم های شب يلدا در روزهاي واپسین پاییز را می توان در بازارها و فروشگاه هاي ميوه و آجيل فروشي ها مشاهده کرد که اين خريدها تا پاسي از شب يلدا ادامه دارد.
امید است جشن ها و آيين های شب یلدا با اشاعه و دگرگوني هاي فني و صنعتي امروز و پیچ و خم روزگار به عنوان نمادهایی از فرهنگ و تاريخ اين سرزمین حفظ شده و این رسومات به آیندگان سپرده شود.