زایمان طبیعی ؛ نسخه ای که برای همه مادران پیچیده نمی شود

به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار، بر اساس سیاست های جمعیتی و ضرورت توجه به بقا، سلامت و بالندگی نسل آینده ساز کشور، ترویج زایمان طبیعی جزء اولویت های نظام سلامت قرار گرفت و دستورالعملی با این مبنا صادر شد که ماماها و پزشکانی که زایمان طبیعی انجام دهند در طرح تشویقی قرار می گیرند. اما آیا در واقع نسخه زایمان طبیعی باید برای همه مادران پیچیده شود. زایمانی که چه بسا بسیار مطلوب است، اما ممکن است بر اثر ناآگاهی و شرایط مختلفی که مادر و کودک دارد اینگونه زایمان به ضرر آنها تمام شود و عوارض بسیاری برای مادر و کودک به وجود آورد و چه بسا منجر به مرگ آنها شود. باید دید ماماها برای تشویق این رویه را انجام می دهند یا می خواهند طبق دستورالعمل پیش روند؟! چقدر ماماها به فکر سلامتی مادر و کودک هستند؟!

ترویج زایمان طبیعی

در واقع بهبود وضعیت سلامت مادران و نوزادان ازتعهدات بین المللی کشور در راستای اهداف توسعه هزاره با عنوان « بهبود سلامت مادران در چارچوب بهداشت باروری» و«کاهش میزان مرگ و میر کودکان» بوده از جمله اهداف برنامه پنجم توسعه است. دستیابی به این اهداف مستلزم کاهش شاخص میزان مرگ و میر مادران و نوزادان در اثر عوارض بارداری و زایمان بوده و کاهش شاخص های مذکور نیز مستلزم بهبود چند شاخص مهم از جمله کاهش میزان سزارین های بدون اندیكاسیون و ترویج زایمان طبیعی است. روند افزایش سزارین در کشور هزینه های هنگفتی بر نظام سلامت تحمیل می کند، اما ممکن است زایمان های طبیعی که بر اثر بی احتیاطی ماماها انجام می شود عوارض وخیم تری داشته باشد. اگر کودکی با زایمان طبیعی و فشار متولد شود و از ناحیه دست و سر و گردن آسیب ببیند زمان طولانی برای درمان او طی می شود و گاهی ممکن است کودک تا پایان عمر درمان نشود. اگرچه در زایمان به روش سزارین علاوه بر عوارض مادری، سلامت جسمی و تكاملی نوزاد نیز در به مخاطره می افتد.عوارض تنفسی نوزاد، سندرم زجر تنفسی نوزاد، آسیفكسی و تاکی پنه، افزایش میزان بستری در بخش مراقبت ویژه نوزادان،عوارض بیهوشی، تاخیر در تماس پوستی مادر ونوزاد، تاخیر در شروع و تداوم شیردهی و مشكلات تكاملی ناشی از آن، از جمله مشكلات دوره نوزادی است که با انجام سزارین افزایش می یابد. اقدامات متعددی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در راستای ترویج زایمان طبیعی انجام شده است که متاسفانه تا کنون نتوانسته است شیب افزایش سزارین را کاهش دهد. درحال حاضر 10 درصد زایمان های کشور درمراکز آموزشی، درمانی و دولتی انجام می شود و در این مراکز طرح نظام نوین بیمارستانی درحال اجراست. بدین معنا که با انجام پروسیجرهای بیشتر، درآمد بیشتری نیز حاصل خواهد شد این امر موجب تمایل بیشتر متخصصان زنان به انجام سزارین شده است. با توجه به تمایل به انجام سزارین توسط استادان هیات علمی، آموزش دستیاران زنان و زایمان نیز دچار تغییراتی شده بدان معنی که آنها با توجه به تجربه کمتر در انجام زایمان طبیعی تمایل بیشتری به انجام سزارین دارند. با توجه به اینکه انجام سزارین ضمن صرف وقت کمتر، درآمد بیشتری را عاید ارائه دهنده خدمت می کند، بنابراین نیاز است تا باتوجه به صرف وقت بیشتر درانجام زایمان طبیعی تعرفه مناسبی در نظام پرداخت فعلی در نظر گرفته شود، شایان ذکر است که کاهش تعداد زایمان طبیعی آموزش دانشجویان مامایی را نیز دچار مشكل کرده است.

در زایشگاه های اصفهان چه خبر است؟!

اگر چه این پدیده نادر است،اما گفته ها و دیده ها موضوعی دیگر را مطرح می کند. اخیرا در استان اصفهان کودکانی برخلاف قاعده با زایمان طبیعی متولد می شوند. این کودکان در ابتدای تولد عصب دست یا پاهای آنان بر اثر کشیده شدن هنگام تولد از کار می افتد و با معضلاتی روبرو می شوند که چه بسا ممکن است درمان هم نشوند.

پدری که از فرزندش می گوید

یکی از کارمندان دانشگاه علوم پزشکی که پدر یکی از همین نوزادان تازه متولد شده است و از گفتن نام خود ممانعت می کند، می گوید: بیش از دو ماه پیش در بخش خصوصی یکی از بیمارستان های معتبر اصفهان دخترم متولد شد. اما متاسفانه به دلیل ناآگاهی ماما پیرامون خصوصیات فیزیکی همسرم و زایمان طبیعی، پس از تولد بر اثر فشارهای زایمان، دست فرزندم بی حرکت شد. با توجه به اینکه از قبل به ماما گفته بودیم که به دلیل شرایط فیزیکی، مادر نمی تواند زایمان طبیعی داشته باشد، اما متاسفانه او با اصرار همسر مرا زایمان طبیعی کرد. ماماها می دانند مادرانی که فرزندان آنها وزن بالایی دارند یا لگن آنها کوچک است نمی توانند به صورت طبیعی زایمان کنند و باید سزارین شوند. ولی متاسفانه پزشک همسر من به این موضوع توجه نکرد و الان دست دختر من بی حس شده است و مدتی است که برای کاردرمانی به پزشک معالج مراجعه کرده ایم.او می گوید: تاکنون سه مورد از این اتفاق در بیمارستان های دیگر اصفهان گزارش شده است. در بیمارستانی مادر و کودکی فوت کرده اند و در بیمارستانی دیگر متاسفانه اصرار بر زایمان طبیعی منجر به فوت مادر شده است. او بیان می کند: هنگامی که وزن نوزاد بالاست به هیچ وجه مادر نباید زایمان طبیعی داشته باشد که منجر به آسیب می شود.این پدر می گوید: چهار مورد را به صورت زبانی شنیده ام و در مورد آنها هیچ شکی نیست و موضوع قطعی است.او بیان می کند: با توجه به اینکه همه مادران باردار آخرین روز هفته یک جلسه ویزیت دارند و بسیار مراقب هستند این موضوع نباید اتفاق بیفتد. پس از این اتفاق من به نظام پزشکی شکایت کرده ام، ولی هنوز جواب شکواییه نیامده است و مطمئن هستم که این اتفاق به دلیل زایمان طبیعی بوده است. شاید به به این دلیل است که پزشکان ماما اخیرا مجوز زایمان طبیعی را دریافت کرده اند به هر دلیلی اینگونه زایمان را انجام می دهند.اما بشنوید از یک ماما که با شرایط این مادر آشنا بوده است. او می گوید: لگن مادر برای زایمان طبیعی مناسب بود. وقتی زایمان به اتمام رسید و این اتفاق افتاد. مادر گفت: زایمان های سخت در خانواده ما موروثی است و به دلیل اینکه کودکان ما وزن بالایی دارند نباید زایمان طبیعی داشته باشیم و به اصرار خودشان مادر با زایمان طبیعی فارغ شد. به گفته این ماما هر کودکی تا وزن 4 و نیم کیلو می تواند به صورت طبیعی متولد شود و مواردی با این خصوصیات که به صورت طبیعی متولد می شود و برایش مشکل به وجود می آید کم و بیش اتفاق می افتد. در بسیاری از مواقع پروسه زمانی برای متولد شدن کودک طی می شود که متاسفانه این اتفاق می افتد.

زایمان طبیعی بدون امکانات ممنوع!

وزیر بهداشت هم از معاون درمان خود می خواهد تا با صدور بخشنامه ای اعطای مجوز به بیمارستان ها بدون تامین امکانات لازم برای زایمان طبیعی را ممنوع اعلام کند.دكتر سيدحسن هاشمي به سلامت نیوز می گوید: با بيان اينكه در اغلب بيمارستانهاي تهران، ديگر فضايي به نام اتاق زايمان و زايمان بي درد وجود ندارد، گفت: بايد فضاي گسترده اي براي زايمان در آب، زايمان طبيعي و زايمان هاي بي درد در بيمارستانها اختصاص داده شود. از يك سو همه ماماها و متخصصان بيماريهاي زنان، زن هستند، اما برخي از اين افراد دوست ندارند شبها سر كار بيايند و تبليغ سزارين مي كنند. علاوه بر آن، بخشي از درآمد بيمارستانها مربوط به بخش زايمان است، بنابراين اگر بخش زايمان را به اتاق عمل سزارين تبديل كنند، درآمد بيشتري دارد. هاشمي با اعلام اينكه درخواست ماماها درمورد سختي كار به هيات دولت آمده و آن را تاييد كرديم و دولت و مجلس بايد در مورد آن با توجه به بودجه تصميم بگيرند، می گوید: تعرفه هاي مامايي نيز در كتاب ارزش نسبي خدمات لحاظ شده و اكنون بايد كاري كنيم كه بيمه ها براي خدمات مامايي قرارداد ببندند. به گفته غلامرضا اصغری، رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، کاهش سزارین به ویژه در بیمارستان های دولتی باعث افزایش آن در بیمارستان های خصوصی و خیریه به میزان هشت تا ۱۶ درصد شده است.او معتقد است: کاهش عمل جراحی سزارین به میزان هشت درصد را یکی دیگر از اثرات برنامه تحول نظام سلامت در استان اصفهان است و میزان سزارین از ۵۲ به ۴۴ درصد کاهش یافته است.به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان باید در یک سال گذشته میزان سزارین را حدود ۱۰ درصد کاهش می دادیم، اما بنا به دلایل فرهنگی این امر محقق نشده است. ۲۵ میلیارد ریال برای زایمان طبیعی در برنامه تحول نظام سلامت اختصاص داده شده است.

85 درصد زایمان ها به شیوه طبیعی امکان دارد

زهرا تالانی، رییس انجمن علمی مامایی کشور و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می گوید: با وجودی که بررسی ها نشان می دهد 85 درصد زایمان ها به شیوه طبیعی امکان دارد، اما الان برعکس شده و زنان حاضر نیستند به طور فیزیولوژیک زایمان کنند. ناهید خدا کرمی یکی از ماماها معتقد است: زایمان طبیعی را باید ماماها انجام دهند و تنها متخصصان زنان باید برای زایمان های سخت به اتاق زایمان مراجعه کنند و در این زمینه باید تعرفه ماماها را بالا برد.

ساز و کار زایمان طبیعی در گذشته با توجه به مقتضیات زمان موجود بود

حمیدرضا آزادی، مدیرگروه کاردرمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مسوول مرکز توانبخشی سپهر در گفت و گو با خبرنگار اصفهان زیبا می گوید: در دهه های گذشته زایمان ها اکثرا طبیعی بود. ساز و کار و تجربیات این نوع زایمان نیز با توجه به مقتضیات زمان موجود بود. تجربه هایی که مقداری از آن به وجود ماماها و قابله ها مربوط می شد، اما متاسفانه به دلایلی که باید موردبررسی قرار گیرد، زایمان طبیعی بسیار کم شد و جای آن را روش سزارین گرفت. روشی که پس از آن ثابت شد مضرات بسیاری را برای مادر و نوزاد به خصوص کودکان دارد. این نوع روش، تاثیرات نامناسب رشدی و هوشی را به دنبال دارد.در پی این یافته ها نظام سلامت، تصمیم به مقابله و کاهش سزارین در جامعه گرفته است و بر زایمان طبیعی تاکید کرده است. برای انجام چنین تغییری باید شرایط و امکانات و نیروی انسانی با علم و تجربه موجود باشد. زایمان طبیعی اگر با بررسی علمی، دقیق و صحیح مادر و جنین توسط پزشک یا ماما انجام نشود، خطرات بسیاری برای مادر و کودک به همراه دارد. این خطرات، شامل فلج زایمانی به علت کشیده شدن دست یا پا، آسیب مغزی به علت فشار به سر یا کمبود اکسیژن و خفگی جزیی نوزاد حین زایمان، پارگی یا آسیب به عضلات گردن و … باشد.به صورت غیر رسمی در حدود یکسال اخیر آمار کودکان دچار آسیب های ذکر شده به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرده است که لزوم توجه مسوولان حوزه درمان و سلامت را می طلبد.آموزش های کامل به پزشکان و ماماها در مورد بررسی دقیق مادر و جنین برای امکان انجام زایمان طبیعی ضروری است. همچنین باید امکانات مورد نیاز مراکز و بیمارستان ها نظیر بخش مراقبت های ویژه نوزادان فراهم شود و سپس این روش زایمان تاکید کنیم.وقتی یک نوزاد دچار نقصی می شود، این نقص در آینده می تواند تبدیل به معلولیت شود که نه تنها بار مالی، اقتصادی و عاطفی را به یک فرد، خانواده و بستگان وارد می کند، بلکه یک نیروی فعال جامعه را غیرفعال می کند و تاثیرات منفی بر روی مشارکت اجتماعی فرد و خانواده می گذارد.اگر چه همه پزشکان زایمان به روش طبیعی را تجویز می کنند و این گونه زایمان مزیت هایی نسبته به روش سزارین دارد، اما همه نباید از این نسخه استفاده کنند. ممکن است مادر و کودکانی با این روش فوت کنند یا آسیب بینند.

منبع: اصفهان زیبا