مصرف بیش از اندازه گیاهان دارویی باعث مسمومیت می شود/داروهای گیاهی برای چه کسانی منع مصرف دارد

به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار به سلامتنا، گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت وسلامتی جوامع هم به لحاظ درمان وهم پیشگیری ازبیماریها برخوردارند و این بخش ازمنابع طبیعی قدمتی هم پای بشر داشته و یکی ازمهمترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر درطول نسلها بوده اند.

یک باورغیرعلمی که دراذهان عمومی رایج است این که داروهای گیاهی خیلی کم خطرتر از داروهای شیمیایی هستند، درحالی که یک داروی گیاهی با دوز درمانی مناسب می تواند مؤثرباشد ومصرف بیش ازاندازه آن می تواند باعث مسمومیت فرد شود.

گیاهان دارویی به هیچ وجه خالی ازعارضه نیستند چون اثرات درمانی آنها مدیون عوارض شیمیایی است که داخل گیاهان دارویی نهفته است ومی‌تواند علاوه براثرات درمانی باعث عوارض جانبی درشخص شود.

در جوامع صنعتی امروزی، بیماری‌های مربوط به دستگاه عصبی مرکزی در زمره شایع‌ترین بیماری‌ها هستند که به علت دارا بودن عوارض جانبی و تداخلات دارویی داروها، در درمان این گروه از بیماری‌ها، گرایش زیادی به استفاده از گیاهان دارویی وجود دارد.

کاربرد داروهای گیاهی از گذشته تاکنون

دکترای فارموکونوزی و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان فارموکونوزی را مشتق از دوکلمه فارم به معنی دارو وکونزی به معنای شناخت دانست وگفت: فارموکونوزی علم شناسایی داروهای طبیعی است.

درکشورما با توجه به سابقه استفاده بیشتر از داروهای طبیعی و گیاهی تمرکز بیشتری روی این بحث بوده است وهدف این رشته شناسایی ترکیبات موثر گیاهان دارویی واثربخشی آنها دربخش فارموکونوزی روی حیوانات واحتمالا اثربخشی و کاربری آنها برای انسان است، بنابراین گستره ای از فیتوشیمی تا فیتوتراپی یا شناسایی ترکیبات درگیاهان تا کاربرد آن ترکیبات برای انسان را دربر می گیرد.

تفاوت گیاهان دارویی چندان محسوس نیست؛ چنانچه گیاهان را به صورت خشک و تازه بدون فراوری برای پیشگیری استفاده کنیم، گیاهان دارویی است و گاه از گیاه دارویی در بازار فراورده های مختلفی است که برای درمان استفاده می شوند و در این حالت گیاه به یک داروی گیاهی تبدیل شده که دارای اثر بخشی است و غلظت ماده موثره داروهای گیاهی می تواند بیشترشده و برخی اوقات موادی را که دارای مطلوبیت نیست، می توان از گیاه خارج کرد و در اشکال داروی نهایی فاقد مواد موثره نامطلوب به شکل قرص، شربت و… مورد استفاده قرار داد.

دکتر بهزاد ذوالفقاری درادامه بحث تاکید کرد: داروهای گیاهی به شکل دارویی، قرص، شربت، کپسول و…. تهیه شده اند و ماده موثره آن از گیاهان است.

بدان معنا که ازعصاره های گیاهی تشکیل شده اند و و خداوند گیاهان دارویی را درطبیعت برای استفاده انسانها آفریده و این گیاهان حاوی مواد موثره با آثار فارموکولوژیک مطلوب اند که در پیشگیری و درمان بیماریها به اشخاص کمک می نمایند و نسل به نسل چرخیده و از گذشته ها گیاهان دارویی مورد استفاده بشر بوده است.

انسان از زمانی که پا به کره خاکی نهاد با بیماری عجین بوده و برای بهبود بیماری ها مجبور به استفاده از طبیعت اطراف است و دردسترس ترین ماده برای درمان به طور طبیعی گیاهان است ، که به طور آزمون و خطا این گیاهان را استفاده نموده و مواردی که کاربرد بیشتری داشته مورد مصرف قرار گرفته اند که امروزه به عنوان گیاهان دارویی شناخته شده اند.

شیوه‌های مصرف گیاهان دارویی

عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان درخصوص شیوه مصرف گیاهان دارویی گفت: شیوه های مصرف یک گیاه یا به صورت خشک است که مورد استفاده قرار می گیرد و در واقع یک عصاره گیاهی مصرف شده و گاهی اثرات فارموکولوژیک مطلوبی دارد.

البته ممکن است که به صورت دم کرده، جوشانده، شکل دارویی و… مصرف شوند که نباید فراموش کنیم بخش زیادی از داروهایی که ما در بازار رسمی به عنوان دارو می شناسیم ، مواد اولیه وموثره آن از گیاهان استخراج می شوند، امروزه کدئین، اتروپین و…. ترکیباتی هستند که ما حصل کشت و ترکیبات گیاهان دارویی هستند وبه صورت فراوری شده دراختیار مردم قرارمی گیرند.

البته هنگامی که دارو به این شکل مورد استفاده قرا گیرد،عملا درطب جدید و فارموکولوژی مباحثی درمورد آن صورت می پذیرد.

عوارض استفاده و منع مصرف گیاهان دارویی

وی یادآور شد: هنگامی که ازعارضه یک دارو سخن گفته می شود، نباید ترسید، بسیاری از اشخاص عارضه داروها را دیده و از مصرف خوداری می نمایند، درصورتی که پزشک معالج همیشه منافع را در برابر مضرات دارو سنجیده و دارو را تجویز می کند ، یعنی ریسک عارضه را پذیرفته تا بتوانیم بیماری را درمان کنیم، سیستم بدن ما سیستم بیولوژیک است و هدف پزشک رساندن بدن به تعادل است تا کارکرد خوبی داشته و به تندرستی برسد.

بنابراین درمصرف داروهای گیاهی، اگرصبحت ازعارضه شد؛همیشه منافع را دربرابر مضرات سنجیده و بدانیم که غلظت ترکیبات موثر درگیاهان دارویی پایین تراست و چنانچه عوارض ناخواسته ای ایجاد شود، این عوارض کندتر و به تدریج اتفاق خواهد افتاد، لذا جای نگرانی نیست وچنانچه مصرف دارو صحیح انتخاب شده باشد ، دردسری در پی نخواهد داشت.

البته گفته نمی شود که داروهای گیاهی هیچ عارضه ای ندارند، باید بر روی این مباحث تامل بیشتری شده و باید با مصرف هر نوع داروی گیاهی آن را پایش نموده تا چنانچه عوارض ناخواسته ایجاد شد بتوانیم راهکار مناسبی را در پی بگیریم .

عارضه دسته ای از گیاهان انکار ناپذیر است، برخی از گیاهان ممکن است در شخص حساسیت به نور ایجاد کند یا موجب خونریزی شود، موجب بروزعوارض ثانویه جنسی شده و یا آنزیم ها ی کبدی را مختل نماید که این عارضه ها برای برخی از گیاهان دارویی که مورد تایید اند، شناخته شده است.

وی درخصوص منع مصرف گیاهان دارویی عنوان کرد: گیاهان دارویی برای خانم های حامله و شیرده ، بیمارانی که دچار بیماری های بدخیم اند و سرعت تشخیص و درمان در آنها مهم است، و برای بیمارانی که دچارنارسایی کلیه و نارسایی کبدی اند منع مصرف دارد.

ذوالفقاری پیرامون مصرف برای کودکان خاطرنشان کرد: درمورد مصرف برای کودکان هم باید با احتیاط برخورد نمود، مثلا: مصرف گیاه اکالیپتوس ومریم گلی برای بچه هایی زیر ۱۲ سال، بروز تشنج را به دنبال داشته وخطرناک است و در مورد مصرف برای کودکان باید با احتیاط برخورد کنیم.

همچنین مصرف همزمان چند نوع داروهای گیاهی فوق العاده خطرناک بوده و این مصرف های همزمان موجب تشدید اثرات شده و توجه به این نکته فوق العاده اهمیت دارد و مدت زمان مصرف گیاهان دارویی باید محدود باشد و بسیاری از ازگیاهان دارویی نباید بیشتر ازشش ماه مصرف شوند.

بیماری دیابت، بیماری نیست که بدون مشورت با پزشک و بدون دارو درمانی بتوان این بیماری را خوب کنترل نمود، داروهای گیاهی مناسبی برای کنترل بیماری دیابت وجود دارد که می توان با مراجعه به افراد متخصص ازآن استفاده کرد وبه طور باید بدانیم که برخی از فرآورده ها ناشناخته هستند.

وجود ادعاهای عجیبی که به صورت نامستند دراختیار مردم قرارمی گیرند ضایعاتی را ایجاد کرده که بسیار ناامید کننده تر واسف بارتراند.
بنابراین تاکید می شود که حتما به متخصص مراجعه نموده و با آگاهی پیدا نمودن از کاربرد فرآورده هایی که احتمالا شناخته شده نیستند و احتمال بروز مشکلات را دارند، از مصرف پرهیزکنند.

استفاده از فراورده‌هایی که تعیین مقدار شدند

وی در انتها متذکر شد: داروی سیر از بروز آرتروز پیشگیری می نماید وکاهنده چربی خون درحد ۱۵ درصد است، همچنین از اثرات آنتی اکسیدان آن است که هنگامی که پلاک تشکیل شد می تواند آن را از بین ببرد لکن شواهد مستند و مقاله دار درموردش وجود ندارد.

برای بیماری آرتروز فرآورده های مکملی دربازار دارویی موجود است که از عموم این فرآورده ها مکمل بهتراست فراورده هایی که تعیین مقدار شده اند را استفاده کنیم.