توصیه‌های طب سنتی در فصل زمستان
به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار به نقل از خطب شکن، کم کم فصل زمستان آغاز می شود، فصلی که با توجه به سردی هوا سرماخوردگی در آن شیوع زیادی دارد و مراقبت‌های ویژه‌ای را می‌طلبد.
در این جا گفتگویی با حسین مرنجابی، محقق و احیاگر طب ایرانی اسلامی ترتیب دادیم و در آن به بررسی توصیه‌های طب سنتی برای گذراندن زمستان پرداختیم. در این گفتگو نکاتی در مورد تغذیه و حفاظت از بدن در مقابل بیماری‌های این فصل ارائه شده است که می‌تواند بسیار مفید باشد.
– لطفا در مورد زمستان و تاثیراتی که آب و هوای این فصل بر بدن دارد توضیح دهید.
– زمستان فصلی با مزاج سرد و تر است و به دلیل تابش آفتاب به صورت مایل و ریزش برف و باران، رطوبت هوا در آن بیشتر می‌شود. افرادی که دارای طبع صفراوی هستند در این فصل راحت‌ترند، با این حال افراد مسن و بلغمی‌ها زمستان را نمی‌پسندند!
هرچند آران و بیدگل در زمستان آب و هوایی سرد و خشک دارد، باز هم نسبت به دیگر فصل‌های سال به خاطر طبع سرد و تر زمستان، برودت بر بدن حاکم و سموم و مواد زاید بیشتر از دیگر فصول در بدن انباشته می‌شود. در زمستان منافذ پوستی بدن بسته می‌شود و حرارت میل به داخل بدن پیدا می‌کند. از این رو حرارت غریزی بدن بیشتر و قوای بدنی به صورت نسبی افزایش می‌یابد.
زمستان موجب بروز سرماخوردگی، نزله، سرفه و تولید بلغم و امراض بلغمی است. اگر تدابیر متناسب با این فصل به خوبی رعایت شود، هضم غذا بهتر صورت می‌گیرد و گوشت و خون بدن در این فصل زیاد می‌شود.
– تدابیر فصل زمستان چه چیزهایی هستند؟
– خوابیدن در روزهای زمستان، باعث ایجاد بیماری‌های رطوبی و نزله می‌گردد. تباهی رنگ چهره، سستی بدن، احساس کسالت و کاهش اشتها از دیگر عوارض خواب روز است. در زمستان بناید پس از حمام بدن را به‌طور ناگهانی در معرض هوای خارج قرار داد.
پوشیدن جامه‌های پشمی، ابریشمی، پنبه دار و لباس‌هایی که در آن از پوست حیوانات استفاده شده است، می‌تواند بدن را به خوبی از سرما حفظ کند. قدم زدن زیر آفتاب زمستانی، کاری لذت‌بخش است که می‌تواند افراد را از انرژی خورشید نیز بهره‌مند کند. در این فصل بهتر است افراد در مکان‌هایی که آفتاب‌گیر است و رطوبت کمتری به خود جذب می‌کند مسکن کنند. همچنین از روانداز و زیراندازهایی که رطوبت کمتری دارند استفاده شود.
فصد و حجامت در زمستان توصیه نمی‌شود. در هنگام خروج از منزل باید روی دهان و بینی پوشیده شود. به ویژه برای کسانی که طبع سرد دارند، استفاده از غذاهای حاوی سیر، پیاز، مغز گردو و روغن پیش از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای آزاد توصیه می‌شود. هنگامی که فردی از هوای آزاد به فضای منزل وارد می‌شود، نباید به سرعت خود را به گرمای زیاد نزدیک کند، بلکه باید ابتدا بدن خود را با هوای محیط هم‌دما کند و سپس نزدیک آتش یا بخاری برود.
در شروع فصل زمستان از غذاهای دارای رطوبت منع شده است. این غذاها باعث ضعف سیستمی بدن می‌شود که عامل بسیاری از امراض به شمار می‌آید.
– در زمستان مصرف چه میوه‌ها و غذاهایی توصیه می‌شود؟
– به طور کلی در خصوص مصرف میوه‌ها، باید توجه داشته باشیم که در طب سنتی، مصرف هر میوه تنها در فصل خود آن میوه مجاز است. بنابراین مصرف میوه‌هایی که به صورت سردخانه‌ای نگهداری و در فصل‌های غیر از فصل برداشت آن عرضه می‌شود یا میوه‌هایی که از مناطق دیگر آورده می‌شود، نه تنها فایده‌ای برای بدن ندارد، بلکه می‌تواند سبب بیماری و سستی بدن نیز باشد.
در طب اسلامی مصرف سردی‌ها در فصل گرم و گرمی‌ها در فصل سرد توصیه شده است تا بدن بتواند بهتر با شرایط آب و هوایی به تعادل برسد. در فصل پاییز و بهار بهتر است غذاهای معتدل مصرف شود، ولی با ورود به زمستان باید استفاده از گرمی‌ها بیشتر شود. این توصیه خصوصا باید توسط افراد مسن مورد توجه باشد، زیرا افزایش سن باعث سردی طبیعی مزاج می‌شود که ضرورت پرهیز از مصرف سردی‌ها در زمستان را می‌رساند. یکی از توصیه‌های طب سنتی به این افراد خیساندن انجیر و خوردن آن است. این کار باعث تعادل مزاج آنان می‌شود.
غذای افراد تندرست در این فصل باید غذایی معتدل و غلیظ باشد. حلیم، کله‌پاچه، گوشت شیشک و آب‌گوشت آن، گوشت نمک‌سود و گوشت شکار با ادویه گرم، کباب، گوشت کبک، تیهو، بلدرچین و مانند آن، از جمله غذاهای بسیار مقوی و مفید در زمستان است. خوردن شیرینی و استعمال عطرهای معتدل نیز توصیه می‌شود. در زمستان باید از از گوشت گاو، خربزه، خیار و حمام زیاد، پرهیز شود. ماهی، مخصوصا اگر با سبزی‌پلو صرف شود، یکی از بدترین غذاها برای زمستان است.
انبه، بادام کاغذی، تخم شربتی، پسته، پونه، پیاز، پیه (دمبه)، ترب، تره، جعفری، چای، خردل، خرما، خرمالو، دارچین، روغن، ریحان، زردچوبه، زعفران، زنجبیل، زنیان، زیتون، زیره سیاه، سیر، شنبلیله، فلفل، فندق، کرفس، کشمش، انگور سیاه (مویز)، کلم، کنگر، گردو، گل سرخ، لپه، مرزه، کدو حلوایی، موسیر، موم عسل، نارگیل، نخود، نعناع، عرق بهار نارنج و هل از جمله اغذیه‌های گرم و خشکی هستند که برای این فصل مناسبند.
– طب سنتی چه توصیه‌هایی برای افراد مختلف برای درامان ماندن از بیماری‌های فصلی دارد؟
– بیماری‌های فصل زمستان بیشتر به خاطر افزایش رطوبت بدن است. این شرایط حتی در مناطق خشکی مانند آران و بیدگل هم به طور نسبی وجود دارد. برای افزایش انرژی بدن و مقابله با سردی مزاج، می‌توان در فصل زمستان با پرداختن به ورزش، فعالیت بدنی را افزایش داد. ورزش در فصل زمستان، به ویژه در ساعت‌های پایانی روز، می‌تواند رطوبت بدن را متعادل و از بروز بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی جلوگیری کند.
ضمن این که نوشیدن آب، خصوصا آب سرد به صورت ناشتا مضر است. در زمستان استفاده از نوشیدنی‌هایی که طبع گرم دارند، مثل شربت عسل و دم‌نوش‌هایی مثل آویشن، بابونه و استقودوس برای ایجاد تعادل در بدن توصیه می‌شود.
