حقوق نسل های آینده

آلودگی هوا، تخریب جنگل ها و دشت ها، افزایش دمای زمین، آب شدن یخچال های قطبی و طبیعی، کاهش بارش های جوی، کمبود آب و … همه و همه آینده ای مبهم را پیش روی ما قرار داده است، به نحوی که برخی معتقدند جنگ های آینده در دنیا، « جنگ آب » خواهد بود.

صنعتی شدن جوامع و روی آوردن ما به استفاده از تکنولوژی و عدم توجه به برخی مسائل از جمله «حقوق نسل های آینده» موجب گردیده تا روز به روز بر وسعت اقدامات تخریبی ما در محیط زیست افزوده گردد. آنچه امروز به عنوان محیط زیست در اختیار ما قرار گرفته است، امانتی الهی است که ما نیز همچون گذشتگان و نسل های پیش از خود، مکلف به تحویل دادن آن به نسل های آینده هستیم تا آنها نیز لذّت زندگی را در محیطی پاک تجربه نمایند.

اگر چه در گفتار، زندگی در محیط زیست آلوده قابل تصور نخواهد بود، لیکن با ادامه ی اقدامات تخریبی، استفاده های نابجا و ناصحیح و افراطی از محیط زیست، در عمل چنین امری را برای خودمان و برای آیندگان قابل تصور نموده و
نمونه هائی از این تصوّرات نیز امروز با نگاهی به اخبار شهرهای بزرگ و کوچک کشور قابل دیدن و شنیدن می باشند؛ مواردی همچون تعطیلی کلانشهرهای کشور به دلیل آلودگی هوا، وجود ریزگردها در آسمان شهرها و زیان های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و … آن، تنها بخش کوچکی از مشکلاتی است که ما انسان ها با تخریب محیط زیست و عدم توجه به آن برای خود و دیگران به ارمغان آورده ایم.

قطعاً و یقیناً ما انسانها حق تضییع حقوق انسان های دیگر را نداشته و نخواهیم داشت چرا که  نه تنها این حق به ما اعطاء نشده است، بلکه بالعکس؛ مکلّف به رعایت حقوق دیگران در همه زمینه ها می باشیم و حتّی به استناد منابع فقهی و دینی از جمله قاعده فقهی « لاضَرَر و لا ضِرار فِی الإسلامِ » از وارد آوردن ضرر به غیر نیز منع شده ایم که تخریب محیط زیست و یا حتی عدم توجه به بهبود محیط زیست نیز خود مصداقی از اضرار به غیر می باشد.

امروز از جمله مهمترین مباحث در کشور ما، موضوع کمبود آب و استفاده ناصحیح و افراطی یا به عبارت دیگر تخریب جنگل ها و مراتع می باشد. البته همگان مستحضرند که مشکلات زیست محیطی امروز جامعه ما به این موارد خلاصه
نمی گردد، بلکه مواردی همچون شکار بی قاعده و خلاف قانون و ضوابط، شکار و قاچاق حیوانات کمیاب و در معرض انقراض، تخریب فضای سبز، عدم توجه به احیاء جنگل ها و مراتع، قاچاق چوب و … همگی از جمله معضلات شاخص   زیست محیطی کشور می باشند. لذا ما باید بدانیم – و البته فقط دانستن کافی نیست بلکه باید بدانیم و توجه و رعایت نمائیم- که استفاده از محیط زیست حق انحصاری هیچ فرد یا گروه خاصی نبوده، نیست و نخواهد بود، بلکه هر یک از ما در طول مدت عمر، محیط زیست را همچون امانتی اجتماعی و الهی در اختیار خواهیم داشت تا در آن محیط رشد و نموّ نموده و در جهت حفظ و بهبود آن – نه تخریب آن- کوشا باشیم و در نهایت نیز آن را در اختیار نسل های بعد از خود قرار دهیم، لذا تا می توانیم باید برای زندگی مطلوب و دوست داشتنی، محیطی پاک، آرامش بخش و سالم را برای خود ایجاد نمائیم.

از اینرو حال که در آستانه سال نو و زنده شدن مجدد طبیعت قرار گرفته ایم و نیاز آن داریم تا از فضای شهرهای غالباً آلوده فاصله گرفته به طبیعت پناه برده و دمی بیاسائیم، با کمی تأمل و تفکر، ضرورت برخورداری از طبیعتی پاک و آرامش بخش را بیش از پیش احساس خواهیم کرد، پس باید در حفظ و نگهداری آن کوشید تا امکان استفاده دوباره از آن را برای سال های آتی و نسل های بعد نیز حفظ نمائیم. این نعمت خدادادی در اختیار ما بوده و خواهد بود، لیکن مشروط به آن که آن را با بی تدبیری، بی توجهی و تفریط و افراط در استفاده از آن تخریب ننموده و خود و دیگران را از این نعمت محروم ننمائیم.

در پایان باید معروض داشت که امروز شهر زیبای ما فریدونشهر که به حق آن را شهر طبیعت زیبا می دانیم و می نامیم، بیش از پیش نیازمند توجه ما و دیگران می باشد تا طبیعت زیبای آن همچنان آرامش بخش ما باشد و اگر چه بی توجهی و اقدامات غیرکارشناسانه مسئولین گذشته مشکلاتی از جمله کمبود آب، تخریب مراتع و دشت ها، بی رونقی دامپروری و … را برای شهر ما به ارمغان آورده است، اما این امر موجب سلب مسئولیت ما در جهت جلوگیری از وخیم تر شدن وضعیت و نیز بهبود شرایط زیست محیطی شهر و حفاظت و حراست هر چه بیشتر از طبیعت بی بدیل و دیدنی آن نخواهد بود تا نسل های آینده ما نیز طعم شیرین زندگی در طبیعت زیبای بام ایران زمین را با تمام وجود احساس نمایند.

باشگاه نویسندگان پونه زار/احمد اصلانی