دامنه شهر دو طبقه ایران/ تلاش برای آزادسازی ورودی خانه‌ها
به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار به نقل از مهر، دامنه شهری در میان کوه‌های سر به فلک کشیده دالان کوه است که در مساحتی ۳ هزار هکتاری و با جمعیتی ۱۰ هزار نفری در قلب شهرستان فریدن قرار گرفته است.
شهر دامنه که به قولی شهر متحرک کشور نیز نام گرفته است از دوران شکل‌گیری با توجه به جنگ‌ها و لشکر کشی‌های مختلف جابجا شده و قدمت مکان فعلی این شهر به ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد.
اما این بار خبر پیدا شدن شهری زیر زمینی در دامنه فعلی توجه بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی را به خود جلب کرده است به گونه‌ای که با توجه به وسعت تخمین زده این شهر می‌توان دامنه را از این پس شهر دو طبقه ایران نامید.
راهروها و دالان‌های موجود در این شهر نمادی از کوچه و خیابان امروزی است و نظم و جداسازی محل زندگی انسانها از محل نگهداری احشام و آب انبارهای این شهر نیز بیانگر زندگی اجتماعی در این شهر تاریخی است که به روایات مختلف قدمت آن از ۱۵۰ تا ۴۰۰ سال پیش می‌رسد.
شهر زیر زمینی دامنه را می‌توان یکی از بکرترین آثار تاریخی ایران دانست که کمتر دست خوش تغییرات شده است و از این رو می‌توان این شهر را یکی از بهترین مکان‌های تاریخی برای گذری به گذشته و زندگی گذشتگانمان معرفی کنیم.
دست کندهای شهر زیرزمینی دامنه شبیه خانه‌های دوره صفویه است
اما در این میان احمد عبداللهی، کارشناس میراث فرهنگی و عضو شورای اسلامی شهر دامنه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به جابجایی‌های مکرر شهر دامنه از زمان شکل‌گیری تاکنون اظهار داشت: شهر دامنه در طول تاریخ چندین بار جابجا شده است، در ابتدا محل تاسیس این شهر در دشت قهیز بوده و در ادامه در کنار امام زادگان عبدالله و ابراهیم (ع) که تا محل فعلی شهر دامنه حدود دو کیلومتر فاصله دارد مستقر شده است.
وی ادامه داد: دامنه فعلی از اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاچار شکل گرفته و در دوران‌های مختلف مورد هجوم قرار گرفته است به صورتی که محمود افغان نیز به این سرزمین حمله و خساراتی را به آن وارد کرده است.
این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه دامنه با قدمتی بیش از ۳۰۰ سال عرصه تاخت و تاز پادشاهان گذشته بوده است ، افزود: از این رو با توجه به شرایط موجود در منطقه، شهر زیر زمینی دامنه در سال‌های گذشته و با توجه به شرایط زندگی مردم نوعی معماری خاص در این شهر شکل گرفته بود که ساکنان نسبت به ایجاد سرپناهی با کاربری‌های مشخص در دل زمین برای خود اقدام کردند.
وی با تاکید بر اینکه تقسیم فضاهای داخلی و نامگذاری این فضاها حکایت از زندگی دسته جمعی در این شهر زیر زمینی داشته است و هر خانواده برای خود قسمتی از این شهر زیرزمینی را ایجاد کرده است، ادامه داد: این دست کندها شبیه خانه‌های دوره صفویه بوده و شامل ورودی، دالان، هشتی و حیاط مرکزی است که اطراف حیاط توسط اتاقک‌هایی احاطه شده است و حکایت از زندگی دسته جمعی را دارد.
وی انگیزه شکل‌گیری شهر زیر زمینی نبود مصالح برای اجرای دیوارهای باربر و پوشش سقف، محافظت در برابر خطر ناشی از حمله دزدان، محافظت در برابر سرما و گرما عنوان کرد و بیان داشت: باید توجه داشته باشیم که دستکندهای این شهر زیر زمینی به گونه‌ای ساخته و طراحی شده است که در تابستان خنک و متعادل و در زمستان گرم بوده است.
۱۰۰ خانه در شهر زیرزمینی دامنه وجود دارد
اسفندیار تاجمیری، فرماندار فریدن نیز درگفتگو با خبرنگار مهر ثبت ملی شهر زیرزمینی دامنه را نخستین گام در ساماندهی این شهر دانست و بیان داشت: در حال حاضر تهیه پرونده برای ثبت این میراث فرهنگی و تاریخی غنی در دستور کار میراث فرهنگی استان اصفهان قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه بر اساس روایات و گمانه‌زنی‌ها بیش از ۱۰۰ خانه در شهر زیر زمینی دامنه وجود دارد، ادامه داد: تاکنون ۲۵ مورد از این خانه‌ها کشف و در حال بررسی است.
فرماندار فریدن با بیان اینکه ورودی بسیاری از خانه‌های زیرزمینی شهر دامنه در منازل مسکونی شخصی قرار دارد، افزود: پس از ثبت ملی شهر زیر زمینی دامنه توافق با مالکین برای آزادسازی ورودی خانه‌های این شهر برای ساماندهی و استفاده عمومی در دستور کار قرار می‌گیرد.
وی اظهار داشت: بر اساس تحقیقات و بررسی‌های صورت گرفته و فرهنگ شفایی اهالی شهر دامنه این شهر زیر زمینی از دوران صفویه شکل گرفته و قدمتی از ۱۵۰ تا ۴۰۰ سال دارد.
تاجمیری ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از شهروندان شهر دامنه از بخش‌هایی از خانه‌های شهر زیر زمینی دامنه به عنوان انباری استفاده می‌کنند.
هنوز مستندات مکتوب در خصوص شهر زیرزمینی دامنه موجود نیست
فریدون الهیاری، مدیرکل گردشگری و میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بازدید از بخش‌هایی از شهر زیرزمینی دامنه اظهار داشت: این شهر که به حالت دستکندهای تاریخی است به روایت قدیمی‌های شهر دامنه محل استقرار خاندان‌های این منطقه بوده که به صورت هجره‌ها و غرفه‌های مختلف برای نگهداری احشام، آب انبار و زندگی انسانها تعبیه شده است.
وی با بیان اینکه فعالیت‌های پژوهشی برای تخمین مساحت و قدمت این شهر زیر زمینی در دستور کار قرار گرفته است، ادامه داد: از این رو تیم پژوهشی از مرکز استان برای این موضوع به شهر دامنه اعزام شده است و به سرعت پیگیر بررسی این میراث گران بها هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در ادامه با بیان اینکه هنوز مستندات مکتوب در خصوص شهر زیرزمینی دامنه در دسترس نیست، ابراز داشت: تمام اطلاعات موجود در خصوص شهر زیر زمینی دامنه بر اساس روایات است و در این راستا نیاز به تحقیقات باستان‌شناسی بیشتری در این محل وجود دارد.
آخه مرد حسابی، احمد عبداللهی مهندس برقه! کجا کارشناس میراث فرهنگی شده؟
مهندس برق نیست!!!! مهندسه عمرانه.
واقعا کار بزرگی هستش نشان دادن هویت و تاریخ این قسمت از سرزمین
مهم نیست مدرکشون چیه ولی تا اونجایی که میدونم فارغ التحصیل دانشگاه هنر اصفهان هستند در مقطع ارشد رشته شهر سازی با گرایش برنامه ریزی شهری و لیسانس عمران بهر حال رویکرد مجموعه شورای شهر دامنه تخصصی و علمی هستش البته یکی دیگر از اعضای شورا جناب محسنی کارشناس مرمت هستند که همت زیادی دارند در این مسایل
ما چند روز پیش بازدید کردیم.بسیار جالب و دیدنی هست. در ضمن ما از این اثار زیاد داشتیم متاسفانه به علت بی خردی برخی چند سال پیش تخریب شدن.برای نمونه حمام تاریخی که تخریب و حیاط مسجد شد! یا قلعه ارباب یا تل کنار امامزاده که بی توجهی پیشه کردن نسبت به اون. در هرصورت این حرکت اقدام جالب و پسندیده ای هست. امیدوارم لحظه ای نباشه و به فراموشی سپرده نشه.
سلام
خیلی قشنگ و جالب بود ماهم بازدید کردیم خیلی یزرگتر و قشنگتر از نوش آباد کاشان هست
به نظر بنده اگه به جای برق کشی داخل این کنده ها از چراغ های قدیمی استفاده میکردند یا حداقل از فانوسایی که داخلشون لامپ میخوره میذاشتن داخل قسمت های مخصوصی که در قدیم داخل دیواره این دست کنده ها تعبیه شده بود بسیار جالب تر و طبیعی تر بود.درضمن اون قسمتی ک نوشتن قرنطینه که وسطای ذاغه هست سگ گله همیشه میرفت اون قسمت. اون روز که ما رفتیم بازدید اونجا یه عده نمیدونستن این واسه چیه.
اونجا قرنطینه میشهای بوده که حاظر نبودن به بره هاشون شیر بدن.
میش و بره رو اونجا قرار میدادن تا مجبور بشه به بچه اش شیر بده.
به خدا مسئول های این جا خیلی بی عرضه بودند که گذاشتن قلعه به اون زیبایی رو که شناسنامه شهر زیبای دامنه بود رو خراب کنند ولی به هر حال مردم بافرهنگ شهر باید کمک کنند که قسمت هایی از شهر زیر زمینی که دست نخورده باقی مونده آزاد بشه و مکان زیبایی رو برای گردشگران ایجاد کنه
امسال هم باز بود ما رفتیم دیدم سفره هفتسین هم داخلش هست
سلام ایا دستکند دامنه ثبت ملی شده؟