غول ۲۵۰ ساله جهان نما بیدار شد/کاخ تاریخی اصفهان در معرض دید قرار می گیرد

به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار به نقل از صاحب نیوز، اصفهان جدید بر روی منبعی از آثار تاریخی شکل گرفته است آثاری که پس از گذشت سالها چیزی جز نام و نشانی از آنها باقی نمانده و همه در زیر خروارها خاک مدفون شده اند.

شهر موزه ایران مدتی است شاهد سر برآوردن گوشه ای دیگر از تاریخ چند صد ساله خود از زیر خروارها خاک است و قطار شهری اصفهان این بار سبب شد تا گوشه ای دیگر از تاریخ پر شکوه نصف جهان پس از۲۵۰ سال زنده شود.

این روزها مرکز شهر اصفهان اثری را در آغوش گرفته که هزاران حرف و خاطره از زمان های دور با خود به همراه دارد و آجر به آجرش برای مردم شهری که بر روی منبعی از آثار تاریخی قدم می گزارند حرفها دارد تا بازهم بیش از پیش عظمت شهر گنبدهای فیروزه ای به نمایش گذاشته شود.

با کشف پایه های کاخ جهان نما کشف بزرگترین سایت تاریخی در ۵۰ سال گذشته به نام اصفهان خورد کاخی که در زمان «شاه عباس صفوی» ساخته شد و از فراز آن چهارباغ تا کوه صفه به راحتی دیده می‌شد و به همین خاطر «جهان‌نما» نامیده شد کاخی که در«ظل السلطان» قاجاری با این ادعا که برخی افراد از آن برج، کاخ «هشت‌بهشت» مکان اسکان خواهرش «بانو عظما» را دید می‌زدند، نابود و مدفون شد.

از دوسال گذشته که مترو به میدان امام حسین علیه السلام (دروازه دولت )رسید نگرانی‌ میراث دوستان آغاز شد چرا که احتمال تخریب آثار تاریخی موجود در محور چهارباغ وجود دارد و هنوز مدت زیادی از آغاز عملیات مترو در این محور نگذشته بود که خبر کشف آبراهه و پس از آن کاخ جهان نما از دوره صفوی رسانه ها و میراث فرهنگی را به تکاپو انداخت تا این بقایای ارزشمند حفظ شود.

این کاخ که در منابع تاریخی از زمان صفویه تا قاجار ساخته و برای تفریح مورد استفاده بوده است ، حالا ‌پس از حدود ۲۵۰ سال در ابتدا پایه‌هایی منسوب به آن کشف و در حال حاضر به گفته باستان شناسان کاوش های ظلع شمالی_جنوبی آن به پایان رسیده است.

** بزرگترین تفرج گاه قرن در اصفهان کشف شد

مدیر مرکز باستان شناسی میراث فرهنگی در توضیحاتی با تاکید بر اینکه این کاخ بزرگترین تفرج گاه قرن در آن زمان بوده است یاد آور شد: در این کاخ ۴ طبقه با ارتفاع ۳۰ متر افراد به چهارباغ،سی و سه پل ،چهل ستون اشراف کامل داشته اند.

علمدار علیان از این مسئله سخن به میان می آورد که نام دروازه دولت نیز از همان زمان گرفته شده و تا کنون باقی مانده است.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون کاوش های کاخ جهان نما در محور شمالی_جنوبی به پایان رسیده و مشخص شده که مصالح این کاخ تاریخی سنگ،گچ و خاک و بخشی از آن از آجر تشکیل شده است گفت:بخشی از این کاخ توسط ظل السلطان تخریب می شود و پس از آن بقایای کاخ در زیر کاخ مدفون می شوند اما تخریب ها به اینجا ختم نشده و متاسفانه در زمان پهلوی نیز بخش های دیگری از این کاخ به خاطر تاسیسات شهری تخریب می شوند که هنوز هم لوله های آب آن زمان قابل رویت است.

**بازسازی کاخ جهان نما بر اساس نقشه ها و مستندات

مدیرکل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان نیز با بیان این موضوع که این پروژه با زنده‌سازی بر اساس نقشه‌ها، تصاویر و مستندات بازسازی می‌شود و ارزش تاریخی خود را همچنان حفظ می‌کند یاد آور شد: بازسازی این مکان ارزش میراثی وفرهنگی دارد و هزینه‌ای که برای ساخت کل این بنا در نظر گرفته می‌شود مد نظر نیست.

فریدون اللهیاری افزود: در تابستان سال جاری طرح این بنا توسط مهندس منتظری از اساتید و پیشکسوتان معماری و مرمت طراحی می‌شود و پس از تصویب طرح به مرحله عملیاتی می‌رسد.

**کاخ جهان نما در معرض دید میراث دوستان قرار می گیرد

امیری مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی اصفهان و کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به اینکه محور شمالی_جنوبی این کاخ به صورت کامل کشف شده است گفت: این کاخ بزرگترین سایت تاریخی کشف شده در ۵۰ سال اخیر است که دارای پی های ۱۶در۱۶و۱۹در ۱۹ می باشد.
وی در ادامه توضیحات خود با اشاره به اینکه حوض به دست آمده در جنوب کاخ نیز یکی از ۷ و یا ۸ حوضی است که در سرتا سر خیابان، از جهان نما تا سی و سه پل، توسط شاه عباس صفوی ساخته شده است افزود: آب جاری در نهر میان چهارباغ پس از ورود به این حوض از طریق کانالی که از زیر بخش هایی از کاخ عبور می کرد به خارج از خیابان چهارباغ منتقل می شده است.

وی همچنین توضیح داد: برای این کاخ دو راهکار وجود دارد یا به همین صورت فعلی تثبیت شود و یا پس از بازسازی بنای اولیه در معرض دید عموم قرار گیرد.

**بخش هایی از کاخ همچنان در زیر خاک مدفون است

علی شجاعی اصفهانی سرپرست هیأت کاوش در این محل گفت : اکنون می توان با اطمینان از ابعاد کاخ و چگونگی ساخت آن سخن گفت زیرا در جنوب کاخ نیز نخستین حوض خیابان چهارباغ از دوره صفویه نمایان شده و در شمال آن نیز بخش هایی از دیواری به دست آمد که می توان آن را مرتبط با ورودی دولتخانه صفوی دانست.

به گفته وی،براساس گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و طبق شواهد بدست آمده طول شمالی – جنوبی کاخ جهان نما ۱۷٫۵ متر بوده و بخش هایی از محدوده شرقی – غربی کاخ همچنان در زیر آسفالت دو طرف خیابان باقی مانده است.

**کاخ جهان نما از دید جهانگردان و سفرنامه ها

در سفرنامه‌ی «دیولافوا» درباره‌ی کاخ جهان‌نما این جهانگرد این طور سخن گفته است: آن یک عمارت تفریحی و خارج از دولت‌خانه‌ صفوی قرار داشته است.

همچنین در مسیر مستقیم عمارت، نخست چهارباغ سپس «جهان‌نما» و بعد از آن سی‌وسه پل و در نهایت چهارباغ بالای کنونی تا باغ هزار جریب بود که انتهای آن به بن‌بست ختم می‌شد.

براساس سفرنامه‌ی «دیولافوا» از سال ۱۸۸۴ میلادی به بعد، تخریب کاخ‌های اصفهان یکی پس از دیگری به وسیله «ظل‌السلطان» آغاز شدند و باغ دولت خانه که پشت عمارت عالی قاپو در میدان نقش‌جهان قرار داشت نیز یکی از آن کاخ‌ها بود او نوشته است که در آن زمان به چشم خود تخریب تدریجی کاخ جهان‌نما را دیدم.