به کدام نهاد باید برای لیستی رأی دادن اعتماد کنیم؟

به گزارش سایت تحلیلی خبری پونه زار به نقل از مشرق نیوز، انتخابات نزدیک است و جناح‌های مختلف به دنبال تهیه فهرست‌های انتخابات هستند و در این زمینه سؤالات مهمی وجود دارد و آن‌هم این است که آیا می‌توان به یک لیست رأی داد؟ آیا بدون شناخت از افراد یک لیست می‌توان به آن‌ها رأی داد؟ چه مبنایی برای رأی دادن به یک لیست وجود دارد؟

در عالم سیاست هرچند هم که خبره و فعال باشید، تنها می‌توانید تعدادی از کاندیداهای مجلس را در شهرهای بزرگ بشناسید و کمتر کسی در ایران وجود دارد که مثلاً در شهر تهران، تمامی کاندیداها را بشناسد و بتواند بین آن‌ها بهترین را انتخاب کند، البته این بدان معنا نیست که رأی‌دهنده هیچ تلاشی برای شناخت کاندیداها نکند. به نظر می‌رسد که هر فردی باید در ابتدا تلاش کند تا کاندیداهای اصلح را تشخیص دهد و اگر نتوانست بایستی به فهرست‌هایی که از سوی افراد مؤمن و انقلابی منتشرشده است، اعتماد کند.

حضرت امام در همین باره می‌فرمایند: احدی شرعاً نمی‌تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رأی بدهد و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصی تمام افراد و گروه‌ها نظر موافق داشتند، ولی رأی‌دهنده تشخیصش برخلاف همه آن‌ها بود، تبعیت از آن‌ها صحیح نیست و نزد خداوند مسئولیت دارد و اگر گروه یا اشخاص صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تأیید برای رأی‌دهنده اطمینان حاصل شد، می‌تواند به آن‌ها رأی دهد[1]

از این عبارات حضرت امام می‌توان برداشت کرد که اگر رأی‌دهنده مطمئن بود که فردی صلاحیت ندارد، نمی‌تواند به آن فرد رأی دهد، اما اگر شناختی نسبت به آن فرد نداشت و به کسانی که لیست را منتشر کرده‌اند، اطمینان داشت، می‌تواند به فرد مورد تأیید در لیست رأی دهد.

بحث مهمی که وجود دارد این است که حضرت امام (ره) در بیانات خود برخی از گروه‌های سیاسی را به‌عنوان گروه‌های مرجع به جوانان معرفی می‌کنند. مثلاً، ایشان طی بیانیه‌ای به طلاب جوان هشدار می‌دهند که باید مرجعیت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را حفاظت کنند، چراکه در غیر این صورت گرفتار کسانی خواهند شد که مروجان اسلام آمریکایی هستند.

مقام معظم رهبری نیز در انتخابات شورای برای اولین بار به بحث فهرست‌های انتخاباتی اشاره‌کرده و می‌فرمایند: من به 31 نفر برای شورای شهر رأی دادم، البتّه بعضی از این حضرات را از نزدیک می‌شناختم، بعضی را هم نمی‌شناختم، لکن اعتماد کردم به همین فهرست‌هایی که پیشنهاد می‌کنند و می‌دهند؛ یکی از آن‌ها را ما گرفتیم و به اعتماد آن‌ها، بقیه کسانی را که نمی‌شناختیم نامشان را نوشتیم.[2]

مقام معظم رهبری در هفته گذشته به بحث فهرست‌های انتخاباتی اشاره‌کرده و آن را جزئی از حق‌الناس شمردند. ایشان به کسانی که این فهرست‌ها را تهیه می‌کنند سفارش کردند که مسئله رفیق‌بازی و جناح‌بازی را کنار بگذارند و تنها افراد شایسته را در لیست قرار دهند. ایشان فرمودند: یک مسئله دیگر، رعایت حق در سیاهه‌های پیشنهادی است؛ این سیاهه‌هایی که پیشنهاد می‌کنند، فهرست‌هایی که برای نامزدها می‌دهند. آن‌کسانی که این فهرست‌ها را می‌دهند، واقعاً رعایت حق را بکنند؛ مسئله رفیق‌بازی و جناح‌بازی و مانند این چیزها را دخالت ندهند و نگاه کنند ببینند که چه کسی واقعاً شایسته است؛ آن‌کسی را که شایسته است بگذارند و به مردم معرفی کنند. این هم یک بخش و یک بُعد از رعایت حقّ‌النّاس است.

ایشان ‌همچنین به مردم پیشنهاد کردند که تنها به فهرست‌های رأی بدهند که علاقه‌مند به انقلاب و قابل‌اعتماد باشند. ایشان می‌فرمایند: یک بُعد دیگر این است که مردمی که می‌خواهند رأی بدهند، اعتماد کنند به آن مجموعه‌هایی که واقعاً قابل‌اعتمادند؛ بعضی‌ها هستند که قابل‌اعتماد نیستند؛ گاهی این‌جور نیست که از روی صفا و واقعیت و علاقه‌مندی به انقلاب [باشد] -اساس کار، انقلاب است- و از روی علاقه‌مندی به انقلاب بیایند یک فهرست پیشنهادی را بدهند؛ نه، روی مقاصد دیگر -گاهی اوقات مقاصد فاسد- پیشنهادهایی می‌دهند. مردم توجّه کنند و ببینند که آن فهرست‌هایی را که پیشنهادشده است از کجا پیشنهادشده؛ از طرف چه کسی پیشنهادشده؛ آن‌کسانی را که مورد اعتمادند، قابل‌اطمینان‌اند، قابل‌اعتمادند انتخاب بکنند و واقعاً این به این معنا، حقّ‌النّاس است.[3]

مقام معظم رهبری در دیدار 19 دی با مردم قم، برای چندمین بار به این موضوع اشاره‌کرده و از مردم خواستند تنها به فهرست‌هایی رأی بدهند که افرادی متدین و در خط امام و انقلاب هستند. ایشان می‌فرمایند: شما می‌خواهید رأی بدهید، فلان شهر یک نماینده دارد، فلان شهر – مثلاً فرض کنید فلان استان – ده نماینده دارد؛ خب هرکدام از این‌ها نقشی دارند، فعالیتی دارند؛ انسان باید به شکل اطمینان‌بخشی به نتیجه برسد. به نظر بنده این‌جور می‌رسد که چون یکایک افراد را ممکن است نشناسیم – خود بنده هم وقتی این فهرست‌ها را می‌آورند که بیایم رأی بدهم، بعضی از آدم‌های این فهرست‌ها را نمی‌شناسم، امّا اعتماد می‌کنم به آن‌کسانی که [این‌ها را] معرفی کرده‌اند، و نگاه می‌کنم ببینم آن‌کسانی که این فهرست را معرفی کرده‌اند چه کسانی هستند؛ اگر دیدم این‌ها آدم‌های متدین و مؤمن و انقلابی‌ای هستند، به حرفشان اعتماد می‌کنم و به [فهرست] آن‌ها رأی می‌دهم؛ اگر دیدم نه، کسانی که این فهرست را داده‌اند کسانی هستند که به مسائل انقلاب، به مسائل دین، به مسائل استقلال کشور خیلی اهمّیّتی نمی‌دهند، دلشان دنبال حرف آمریکا و غیر آمریکا است، به حرفشان اعتماد نمی‌کنم؛ به نظر من این راه خوبی است – نگاه کنیم ببینیم این فهرستی که به ما داده می‌شود برای مجلس شورای اسلامی یا مثلاً برای مجلس خبرگان، این فهرست را چه کسی دارد به ما می‌دهد. به افرادی اعتماد بکنیم که واقعاً به دین‌داری این‌ها و به تقیّد این‌ها اعتقاد داشته باشیم؛ بدانیم این‌ها متدینند، بدانیم انقلابی‌اند، بدانیم در خطّ‌اند، در راه امام‌اند، امام را واقعاً قبول دارند؛ راهش این است که این‌ها را بدانیم. اگر چنانچه کسانی این‌جور عمل بکنند و این تحقیق را بکنند، کار خودشان را انجام داده‌اند؛ خدای متعال ثواب خواهد داد، ولو اینکه در یک مورد، اشتباه هم اتّفاق بیفتد. مثلاً آن‌کسی که من خیال کردم آدم خوبی است و به او رأی دادم، اتفاقاً آدم مطلوبی نباشد، ولی من تلاش خودم را کرده‌ام و خدای متعال اجر خواهد داد.[4]

نکته مهمی که مقام معظم رهبری اشاره می‌کنند این است که حتی اگر در بعدها نیز معلوم شد که اشتباهی صورت گرفته، خدای متعال ثواب برای ما منظور خواهد کرد، زیرا ما به بر اساس یک‌راه و روش عقلی به افرادی اعتماد کرده‌ایم و به لیست آن‌ها رأی داده‌ایم.

درباره این بیانات رهبر انقلاب می‌توان گفت؛

۱- به‌طور طبیعی وظیفه دشوار شناخت نامزدها و انتخاب از میان آن‌ها و ارائه به مردم بر عهده گروه‌های مرجع است. بدون شک ابزار این گروه‌ها برای رابطه با مردم رسانه‌ها و تریبون‌های عمومی هستند. یکی از اصلی‌ترین تأکیدات رهبری قابل‌اعتماد بودن این گروه‌های مرجع است و قطعاً گروه‌هایی که نظرشان به‌عنوان مثال از بلندگوی بی.بی.سی پخش می‌شود، اصلاً قابل‌اعتماد نیستند.

۲- قابل‌اعتماد بودن گروه‌های مرجع منوط به بررسی سوابق آن‌هاست. نزدیک‌ترین بزنگاه و البته خطرترین آن‌ها در سال ۸۸ رخ داد. مسئله‌ای که رهبری انقلاب درباره ابعاد آن در دیدار با مردم قم فرمودند؛ «آمریکایی‌ها در سال ۸۸ به‌دنبال آن بودند که تجربه موفق خود در چند کشور را به بهانه انتخابات در ایران نیز اجرا کنند و با برجسته‌سازی اقلیتی که رأی نیاورده بود و با حمایت مالی و سیاسی از آن‌ها نتیجه انتخابات را به هم بزنند، اما انقلاب و کودتای رنگی آن‌ها در ایران با حضور مردم، شکست خورد.» گروه‌ها و افراد متنفذی که از آزمون خطیر فتنه ۸۸ نتوانستند سربلند خارج شوند، بدون شک فاقد صلاحیت لازم برای مرجعیت انتخاباتی جامعه را ندارند.[5]

3- در مقابل، باید از گروه‌ها و جریاناتی نام برد که در فتنه‌های گذشته و فتنه 88 امتحان خود را پس دادند؛ جریانات اصیلی مانند جامعه مدرسین و جامعه روحانیت که سال‌هاست در دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی پیشگام هستند.

رهبر معظم انقلاب نیز جایگاه جامعه مدرسین را ذاتی دانسته و بیان کرده‌اند که این جایگاه را کسی به جامعه مدرسین اعطا نکرده است. ایشان همچنین جامعه مدرسین را «مغز متفکر، چشم بینا و وجدان سالم و حساسی برای دستگاه اداره کننده کشور و مجموعه‌ای امین با نیم‌قرن تجربه سیاسی و انقلابی» دانسته و بیان کرده‌اند «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم باید با حفظ همان هویت مستحکم خود به‌عنوان یک خط شاخص برای فضای عمومی کشور باقی بماند.»[6]

امام خمینی (ره) بنیان‌گذار انقلاب اسلامی نیز نگاه ویژه‌ای به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم داشتند و توصیه‌های مهمی نسبت به ویژگی‌ها و صفات این نهاید روحانی ابراز کرده‌اند.

امام راحل در نامه مورخ 7/2/1368 خطاب به آیت‌الله مشکینی تصریح کرده بودند: «اگر آنان (فرزندان انقلابی‌ام) جذب آقایان محترم مدرسین نشوند، در آینده گرفتار کسانی خواهند شد که مروج اسلام آمریکایی‌اند.»

همچنین امام خمینی (ره) درباره نقش برجسته جامعه مدرسین در منشور روحانیت هم بر همان موضوع تأکید داشتند: «اگر روحانیون طرفدار اسلام ناب و انقلاب دیر بجنبند ابرقدرت‌ها و نوکرانشان مسائل را به نفع خود خاتمه می‌دهند. جامعه مدرسین باید طلاب عزیز انقلابی و زحمت‌کشیده و کتک‌خورده و جبهه رفته را از خود بدانند. حتماً با آنان جلسه بگذارند و از طرح‌ها و نظریات آنان استقبال نمایند و طلاب انقلابی هم مدرسین عزیز طرفدار انقلاب را محترم بشمارند و با دیده احترام به آنان بنگرند و در مقابل طیف بی‌عرضه و فرصت‌طلب و نق زن ید واحده باشند و خود را برای ایثار و شهادت در راه هدایت مردم آماده‌تر کنند، حال جامعه و مردم، طالب حقیقت باشند مثل زمان ما که حقاً مردم بیشتر ازآنچه که ما فکر می‌کنیم وفادار به روحانیت بوده و خواهند بود، یا نباشند مثل زمان معصومین- علیهم‌السلام[7]

4- دراین‌بین شاید افرادی باشند که به هر دلیل به لیست رأی ندهند اما اگر بر اساس اولویت، مصلحت و نگاه انقلابی به صحنه نگاه کنیم، واقعیت آن است که در فضای فعلی داخلی، خارجی و منطقه، ایران اسلامی به معنای واقعی کلمه در برهه حساسی قرارگرفته و ضدانقلاب داخلی و خارجی با تمام توانش در مقابل نظام اسلامی لشکرکشی کرده است، لذا برای ورود یکایک نمایندگان به داخل مجلس باید بر اساس منطق و تدبیر عمل کرد و اگر امر دایر باشد به اینکه نماینده‌ حامی فتنه‌های آمریکایی وارد مجلس شود یا فرد ناشناس که در داخل لیست نهادهای مورد اعتماد است، عقل حکم می‌کند به فرد ناشناس در لیست رأی بدهیم و با تسامح عقلانی و لازم، به سابقه نهاد انقلابی اعتماد کنیم.